کودکان سه تا پنج ساله تفاوتی بین #واقعیت و #تخیل قایل نیستند. از نظر آنان هرچه به ذهنشان خطور کند واقعی است. دقت کنید؛ در حدود چهار سالگی به احتمال زیاد متوجه وجود یک #دوست_خیالی می‌شوید که مدتی هم با شما زندگی خواهد کرد. این دوست خیالی سلیقه‌اش همانند فرزندتان است یعنی هرچه کودک شما دوست دارد، مورد علاقه دوست خیالی هم می‌باشد و هرچه فرزندتان نمی‌پسندد، دوست خیالیش هم دوست ندارد. وقتی او مرتکب اشتباهی می‌شود این اشتباه را به گردن دوست خیالی می‌اندازد. به شکلی که تصور می‌کند، این دوست خیالی بوده که مرتکب این خطا شده است. وقتی با این دوست خیالی آشنا شدید به هیچ‌ وجه تصوّر نکنید کودکتان #دروغ گفتن را یاد گرفته است بلکه این مرحله‌ای طبیعی از مراحل #رشد و تکامل وی می‌باشد که نشان‌دهنده غلبه بیش‌تر تخیل و تصور بر ذهن اوست. بنابراین در نظر داشته باشید بدون آنکه این تصوّر و احساس‌ها را - که برای فرزندتان واقعی هستند - #انکار کنید یا به #تمسخر بگیرید، باید با نرمی و به تدریج تفاوت واقعیّت با مسایل غیر واقعی را برای وی بازگو کنید. به او یاد بدهید که #راستگویی بهتر از #دروغگویی است؛ هر کس باید مسئولیت کارهای خود را بر عهده بگیرد و نباید کارهای نادرست خود را به گردن دیگران بیندازد حتّی اگر این دیگران خیالی باشند. دوست‌یابی یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های دوران #پیش‌_دبستانی و نوپایی این است که کودک سه تا پنج ساله بتدریج توانایی بازی کردن با بچّه‌های دیگر را به‌دست می‌آورد. #کودک_نوپا شاید مدت کوتاهی با رضایت‌ خاطر در کنار بچه‌های دیگر #بازی‌ کند یا بازیشان را تماشا کند امّا با آن‌ها بازی نمی‌کند بلکه همچنان در #رویا و دنیای خودش غرق است. برای فرزند نوپای شما همراهی و #مشارکت بی‌معناست امّا در دوره پیش‌دبستانی از همراهی و بازی کردن با بچّه‌های دیگر لذت می‌برد. همین بازی کردن کودک با بچه‌های دیگر فرصت خوبی برای انجام برخی از کارها را به شما می‌دهد. کودکان بتدریج در حدود چهار سالگی متوجه می‌شوند؛ دیگران نیز احساس‌هایی مشابه آنان دارند پس با بچه‌های دیگر با ملایمت بیش‌تری رفتار می‌کنند و با مشارکت و همراهی بیش‌تری با آنان بازی خواهند کرد. بدون تردید کودک پنج ساله با نوزاد متفاوت است زیرا نوزاد از وجود خود آگاه نیست و حتی مادر را فردی جدا از خود نمی‌داند ولی بچه پنج ساله می‌داند بجز خودش دیگران هم در زندگی او نقش دارند و به احساس‌های آنان توجه نشان می‌دهد. به‌ یاد داشته باشید؛ کودکان در پنج سالگی #قواعد و #قوانین را درک و از آن‌ها پیروی می‌کنند، معنای نوبت را می‌فهمند. تا حدودی رفتار خود را کنترل می‌نمایند. پیشاپیش نتیجه هر کاری را می‌دانند و بخوبی می‌توانند معنای #توضیح و #استدلال‌های شما را بفهمند. به این ترتیب تا پنج سالگی راه بسیار درازی طی شده و البته راه طولانی تری برای تربیت آنان باقی مانده است. #مادر_کافی

دوران پیش دبستانی دوران پرسش‌های بی‌وقفه است. اگرچه توانایی‌های کلامی بچه‌های سه تا پنج ساله متفاوت است امّا اغلب آنان تا سه سالگی به خوبی می‌توانند منظور خود را بیان کنند. همان‌طور که گفتیم کلمه مورد علاقه #کودکان_نوپا «نه» می‌باشد که البته در دوره #پیش‌_دبستانی تبدیل به کلمه محبوب «چرا» می‌شود. به خاطر بسپارید؛ آنان با این چراها و پرسش‌ها فقط در پی به‌دست آوردن پاسخی برای سوالشان نیستند بلکه والدین را نیز به #چالش کشانده، با آنان بحث می‌کنند و کلنجار می‌روند ولی باید آگاه باشید که هنوز زمان #استدلال و #منطق فرا نرسیده است. آنان نمی‌توانند صحبت‌های منطقی يا جزئیات توضیح‌های شما را درک کنند. برای کودک سه تا پنج سال «چرا» مدل جدیدتر و پیشرفته تر «نه» است و اغلب وقتی تمایل به انجام کاری ندارد، چراها شروع می‌شوند. از یاد نبرید؛ در پاسخ به این چراها هر چند مفصل و کامل توضیح بدهید در آخر چرای دیگری خواهید شنید. #مادر_کافی

ابتدا مطمئن شوید #شیرخوار بیمار نیست و فشارهای روحی و عاطفی به او وارد نمی‌شود زیرا در اين موارد هم بیش از پیش به شما #وابسته می‌شود. با #اضطراب_جدایی کنار بیایید و قبول کنید که اين ویژگی مختص دوره شش تا هجده‌ماهگی کودک است و بالاخره اين دوره تمام خواهد شد. اوج #اضطراب جدایی پیش از یک سالگی است و بعد از اولین جشن تولد به تدریج کم‌تر با این مشکل مواجه خواهید شد. وقتی مجبورید - بسرعت و برای مدت کوتاهی - از اتاق بیرون بروید، در مدتی که در اتاق حضور ندارید با فرزندتان صحبت کنید تا مطمئن شود که شما در نزدیکی او هستید. هنگامی که فرزندتان شما را نگاه نمی‌کند تا حد امکان از ترک کردن وی خودداری کنید. برخی مادران منتظر فرصتی می شوند تا حواس فرزندشان معطوف به #بازی و #سرگرمی شده و سپس از اتاق بیرون می‌روند. بدون تردید آنان با این کار خود قصد دارند مانع بی‌تابی و #گريه فرزندشان شوند غافل از اينکه این امر در نهایت موجب افزایش اضطراب در وی خواهد شد. اگر در این دوره قصد دارید نگهداری از شیرخوارتان را به یکی از نزدیکان یا #پرستار بچه بسپارید، ابتدا به کودک فرصت دهید تا به‌طور کامل با شخص مورد نظر آشنا شده و به او عادت کند. به اين ترتیب به فرزند خود کمک می‌کنید تا اضطراب جدایی از شما را بهتر پشت سر بگذارد. برای همسرتان در این مورد بخوبی توضیح دهید تا او بداند که فرزندتان شما را پیش‌تر از پدرش دوست ندارد. ممکن است پدر در دوره بروز اضطراب جدایی احساس کند که شما و فرزندتان به او توجهی ندارید و وی در حاشیه قرار دارد و ارتباط بسیار نزدیک و دائمی شما با شیرخوار فضایی را برای او باقی نمی‌گذارد. در این صورت به پدر اطمینان‌ خاطر دهید که اين ویژگی، خاص و مربوط به این دوره بوده و موقتی است. در ضمن از او بخواهید به اشکال دیگری به یاری شما بياید. یکی از بازی‌های بسیار مناسب برای دوره اضطراب جدایی بازی «دالی موشه» است. برای اینکه فرزندتان یاد بگیرد اگر چیزی را نمی‌بیند به این معنا نیست که آن شیء وجود ندارد. برای مثال می‌توانید ملافه‌ای را روی سر خود بکشید و سپس سرتان را از زیر ملافه خارج نمایید و به این طریق با او بازی کنید. اگر کودک کمی بزرگ‌تر است. می‌توانید تیله‌ای را زیر #فنجان پنهان کنید و سپس با برداشتن فنجان، به وی نشان دهید که هنوز #تیله سر جایش باقی است. اگر اين کار را به شکل بازی و تفریح انجام دهید، فرزندتان آن را سریع‌تر می‌آموزد. #مادر_کافی

حفظ #حد_و_حدود و #خط_قرمز ها با رعایت #نظم امکان پذیر می شود و نظم یعنی نظارتی قاطعانه و عادلانه. برای برقراری نظم راه های متفاوتی مانند قاطعیت در صحبت کردن با هشداری ساده با حرکت انگشت سبابه وجود دارد، اما نکته پر اهمیت این است که هرگز نباید نظم را با استفاده از #خشونت و #تنبیه برقرار کنید. #مادر_کافی

به خاطر داشته باشید؛ گاهی #شیرخواران - اغلب پس از شش ماهگی - به سراغ وسایل منزل می‌روند برای مثال #فنجان را از روی میز برمی‌دارند. البته نه برای اینکه شما را اذیت کنند یا حرفتان را نادیده بگیرند و یا از روی #شیطنت به اين کار بپردازند بلکه به دلیل توانایی انجام آن کار و عدم وجود هرگونه مانعی، به اين کار دست می‌زنند. در نظر بگیرید؛ در این سن شغل و وظیفه فرزندتان این است که #دنیا را کشف کند. بنابراین می‌توانید به او بگویید: «بیا ببينيم تو فنجان چیه؟» و بعد در فرصتی مناسب آن را پنهان کنید و بگویید: «اِ، پس کجا رفت؟» در ضمن آگاه باشید که شما نمی‌توانید به کودک ده ماه خود رعایت انضباط و حرف‌شنوی را بیاموزید اما می‌توانید او را از انجام برخی کارها بازدارید. در اين موارد با لحنی آرام و قاطع به او «نه» بگویید و #هشدار دهید چه کاری را نباید انجام دهد یا به چه‌ چیزی نباید دست بزند. حتّی می‌توانید علت را هم برایش توضیح دهید برای مثال بگویید: «چون خیلی داغه!». اگر چه او معنای توضیح شما را بخوبی درک نمی‌کند اما به لحن صدایتان توجه و به رفتارتان هنگام توضیح دادن عادت می‌کند و اين نکته‌ای است که در #آینده بسیار حایز اهمیّت خواهد بود. کودکان تا پیش از دو سالگی، کلمات و توضیح‌های والدین را درک نمی‌کنند ولی از همان ابتدا پیام‌های غیرکلامی آنان، حالت چهره لحن صحبت، بلندی یا آرامی صدا، نوع نگاه حرکات خاص مثل حرکت #انگشت و یا وقتی که از بالا به آنان نگاه می‌کنند را دریافت کرده و درک خواهند کرد، برای مثال بچه‌ها به‌ آسانی متوجه می‌شوند که شما کاملاً #جدی هستید. #مادر_کافی

مهم ترین نکته در آموزش #توالت رفتن این است که این کار را در زمان مناسبی آغاز کنید، زیرا اگر این آموزش را زودتر شروع نمایید، به‌طور حتم بعدها دچار مشکل خواهید شد. آموزش توالت رفتن به هیچ وجه نباید قبل از دو تا دو و نیم سالگی آغاز گردد زیرا تا هجده‌ماهگی بچه هیچ کنترلی بر #روده و #مثانه خود ندارد. در ضمن کودک با گذشت زمان است که موفق به درک رابط علّت و معلولی شده و متوجه می‌گردد چه مسئله‌ای سبب رخ دادن چه اتفاقی می‌شود. در نظر داشته باشید؛ زمانی که فرزندتان از نظر جسمی و ذهنی آمادگی کافی پیدا کرده است - پس از دو تا سه سالگی - آموزش توالت رفتن را آغاز نمایید زیرا در این هنگام او به آسانی توالت رفتن را یاد می‌گیرد. آموزش توالت رفتن را به شکل #بازی انجام دهید. هم کارتان راحت‌تر می‌شود و هم کودک سریع‌تر و بهتر آن را فرا می گیرد. برای آموزش توالت رفتن، ابتدا باید #لگن_پلاستیکی را به‌ عنوان یکی از وسایل خانه به بچّه معرفی و سپس او را به نشستن روی لگن تشویق نمایید. بهتر است، برای زور زدن اصرار نکنید بلکه بگویید «اگر نمیاد پاشو بریم» و اگر موفق به دفع #ادرار یا #مدفوع شد، او را تشویق کنید. #مادر_کافی