در این دوره، نوزاد شروع به نشان دادن مهارت‌های جدیدی می‌کند که نشان‌دهنده رشد فیزیکی، اجتماعی و شناختی او است. او بیشتر با محیط خود درگیر می‌شود و تعاملاتش پیچیده‌تر می‌شود. ۱. قدرت بیشتر در کنترل سر و بدن نوزاد اکنون می‌تواند سر خود را در تمام موقعیت‌ها (حتی هنگام ایستادن یا نشستن با کمک) به راحتی نگه دارد. هنگام قرار گرفتن روی شکم، ممکن است بتواند شانه‌ها و سینه‌اش را از سطح زمین بلند کند. در حال حاضر، بیشتر بدن خود را کنترل می‌کند و حرکت دادن دست‌ها و پاها به راحتی انجام می‌شود. ۲. غان و غون‌های پیچیده‌تر و تلاش برای صحبت کردن نوزاد شروع به تولید صداهای طولانی‌تر و متنوع‌تری می‌کند و به نظر می‌رسد که در تلاش است تا با شما ارتباط برقرار کند. ممکن است شروع به تکرار برخی صداها کند (مثل "ماما" یا "بابا")، اگرچه این واژه‌ها هنوز مفهومی ندارند. نوزاد به صداهای شما بسیار حساس است و ممکن است به صداهای شما پاسخ دهد. ۳. دست‌ورزی و جابجایی اشیاء در این سن، نوزاد ممکن است اشیاء را از یک دست به دست دیگر جابجا کند. او شروع به درک رابطه بین دست‌ها و اشیاء می‌کند و ممکن است شروع به گرفتن اشیاء یا اسباب‌بازی‌ها کند. ممکن است دستانش را به سمت دهان ببرد و آن‌ها را بمکد. ۴. تعاملات اجتماعی و شناختن چهره‌ها نوزاد به وضوح به چهره‌های آشنا و صدای مادر و پدر واکنش نشان می‌دهد. ممکن است به چهره‌های غریبه نگاه کند و سپس سریعاً به والدین خود بازگردد. نوزاد بیشتر به صورت اجتماعی لبخند می‌زند و با نگاه کردن به دیگران واکنش نشان می‌دهد. ۵. دنبال کردن اشیاء با چشم و شروع به حرکت نوزاد می‌تواند اشیاء را نه فقط به طور مستقیم، بلکه با حرکت دادن سر به طرف آن‌ها دنبال کند. برخی نوزادان ممکن است شروع به غلتیدن از شکم به پشت یا بالعکس کنند. این دوره، شروع مرحله‌ای است که نوزاد به طور فعال‌تر با محیط اطرافش درگیر می‌شود. ۶. بهبود در هماهنگی چشم و دست نوزاد شروع به هماهنگ کردن حرکات چشم و دست می‌کند و می‌تواند هدفمندتر دست خود را برای گرفتن اشیاء دراز کند. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ نوزاد را به طور مرتب روی شکم قرار دهید تا عضلات گردن، شانه و پشت او تقویت شوند. با نوزاد زیاد حرف بزنید و سعی کنید به صداهای مختلف واکنش نشان دهید. اسباب‌بازی‌های نرم، رنگارنگ و جغجغه‌ای را در دسترس او قرار دهید تا مهارت‌های دست‌ورزی و هماهنگی چشم و دستش تقویت شود. نوزاد را تشویق کنید تا اشیاء را با دست بگیرد و آن‌ها را برای مدت کوتاهی در دست نگه دارد. در ماه‌های آینده (چهار تا پنج ماهگی)، نوزاد مهارت‌های بیشتری در حرکت و تعامل اجتماعی نشان خواهد داد!

در این دوره، نوزاد به طور فزاینده‌ای به محیط اطرافش واکنش نشان می‌دهد و شروع به اکتشاف دنیای خود می‌کند. او حرکت‌های پیچیده‌تری انجام می‌دهد و به طور قابل توجهی توانایی‌های اجتماعی و شناختی‌اش رشد می‌کند. ۱. حرکت و خزیدن در این سن، بیشتر نوزادها شروع به خزیدن به‌طور فعال می‌کنند. آن‌ها ممکن است از شکم به سمت جلو حرکت کنند یا از زانوها و دستان خود برای پیش‌روی استفاده کنند. برخی نوزادان ممکن است شروع به ایستادن با کمک کنند یا حتی در حالی که از تکیه‌گاه‌های مختلف استفاده می‌کنند، چند لحظه‌ای خود را نگه دارند. ۲. افزایش توانایی در ایستادن و حرکت کردن با کمک نوزاد در این دوره بیشتر می‌تواند برای مدت کوتاهی در حالت ایستاده بایستد، به‌ویژه با کمک فردی بزرگتر یا با تکیه بر وسایل. او ممکن است برای مدت کوتاهی به‌طور مستقل از اشیاء مختلف ایستاده شود و قدم‌های اولیه را امتحان کند. ۳. تقویت مهارت‌های دست‌ورزی نوزاد به راحتی می‌تواند اشیاء را از یک دست به دست دیگر منتقل کند و گاهی اشیاء را با دو دست می‌گیرد. علاقه او به کشف اشیاء با دست‌ها و دهان بیشتر می‌شود و ممکن است در حال بازی کردن با اسباب‌بازی‌ها از یک دست به دیگری منتقل کند. ۴. واکنش‌های اجتماعی پیچیده‌تر نوزاد به طور فعال‌تر به افراد اطرافش واکنش نشان می‌دهد. ممکن است نسبت به چهره‌های آشنا لبخند بزند یا به سمت آن‌ها کشیده شود. او می‌تواند احساسات خود را با تغییرات چهره و حرکات بدن نشان دهد و ممکن است به شما واکنش نشان دهد، مثلاً با خوشحالی یا گاهی با ناراحتی. ۵. توانایی شناسایی اشیاء و افراد نوزاد ممکن است اشیاء یا اسباب‌بازی‌هایی که قبلاً دیده است، شناسایی کند و به سمت آن‌ها حرکت کند. او قادر است افرادی را که مرتباً در کنار او هستند شناسایی کند و ممکن است هنگام دیدن آن‌ها هیجان نشان دهد یا از آن‌ها فاصله بگیرد. ۶. شروع به تکلم و تقلید صداها نوزاد ممکن است شروع به تقلید برخی از صداهای شما یا افراد دیگر کند، مانند تکرار کلمات ساده‌ای مانند "ماما" یا "بابا" (هرچند هنوز این‌ها مفهومی ندارند). او ممکن است شروع به نشان دادن علاقه به مکالمات و پاسخ‌های ساده به صداها کند و از کلمات و اصوات برای جلب توجه استفاده کند. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ نوزاد را به طور ایمن تشویق کنید تا بیشتر حرکت کند و بازی‌هایی مانند خزیدن و تلاش برای ایستادن انجام دهد. می‌توانید اسباب‌بازی‌های جذاب را در نزدیکی او قرار دهید تا او برای رسیدن به آن‌ها تلاش کند. محیط اطراف نوزاد را ایمن کنید تا او بتواند بدون نگرانی و خطر از نظر جسمی حرکت کند و کشف کند. با نوزاد زیاد صحبت کنید و سعی کنید او را در مکالمات ساده مشارکت دهید، حتی اگر فقط از طریق صدای شما باشد. نوزاد را در مقابل آینه قرار دهید و او را تشویق کنید تا خودش را ببیند و بیشتر با تصویر خود ارتباط برقرار کند. در ماه‌های آینده (هشت تا نه ماهگی)، نوزاد با حرکت‌های پیچیده‌تر و توانایی‌های جدید در تکلم و تعاملات اجتماعی شما را شگفت‌زده خواهد کرد!

در این دوره، نوزاد مهارت‌های حرکتی پیچیده‌تری به دست می‌آورد و به تعاملات اجتماعی و شناختی بیشتری وارد می‌شود. او دنیای اطرافش را بیشتر درک می‌کند و به صورت فعال با آن درگیر می‌شود. ۱. توانایی نشستن با کمک نوزاد ممکن است شروع به نشستن با کمی کمک کند و کم‌کم عضلات شکم و پشت او تقویت می‌شود. برخی نوزادها حتی قادر به نشستن بدون حمایت برای مدت کوتاهی هستند. او می‌تواند هنگام نشستن با کمک، بدنش را ثابت نگه دارد و کمتر از حالت تعادل خارج می‌شود. ۲. حرکت‌های پیچیده‌تر و چرخیدن نوزاد ممکن است به راحتی از شکم به پشت یا بالعکس بچرخد. برخی نوزادان در این مرحله شروع به حرکت کردن با استفاده از دست‌ها و پاها می‌کنند، حتی ممکن است تلاش کنند که به جلو بروند یا "پیش‌دستی" کنند. حرکت‌های پیچیده‌تری مثل خزیدن یا هل دادن خود با پاها شروع به شکل گرفتن می‌کند. ۳. هماهنگی چشم و دست بهتر و بازی‌های ساده نوزاد قادر است اشیاء را با دقت بیشتری بگیرد و آنها را به سمت دهان خود ببرد. او به راحتی اسباب‌بازی‌ها را به‌طور هدفمند می‌گیرد و آنها را حرکت می‌دهد. نوزاد در این دوره شروع به بازی با اشیاء می‌کند، مثلاً ممکن است اشیاء را در دست بچرخاند، در بیاورد یا ضربه بزند. ۴. شروع به خوردن غذاهای کمکی بسیاری از نوزادان در این سن آماده شروع خوردن غذاهای کمکی (مثل پوره‌های سبزیجات یا غلات) می‌شوند. در این زمان، مهارت‌های بلعیدن و هضم غذاهای غیر از شیر مادر یا شیر خشک شروع به تکامل می‌کند. نوزاد شروع به درک تفاوت‌های بین غذاها و شیر می‌کند و ممکن است علاقه بیشتری به غذاهای جدید نشان دهد. ۵. تولید صداهای پیچیده‌تر نوزاد در این سن بیشتر صداهای ترکیبی تولید می‌کند و ممکن است تلاش کند تا کلمات ساده‌ای مانند "ما" یا "با" را بیان کند. او شروع به تقلید صداهایی می‌کند که از اطرافیانش می‌شنود. صداهای نوزاد به‌طور مداوم متنوع‌تر می‌شود و به نظر می‌رسد که بیشتر در حال برقراری ارتباط است. ۶. تعاملات اجتماعی بیشتر نوزاد در این دوره بیشتر به چهره‌ها و افراد واکنش نشان می‌دهد. لبخند زدن، خندیدن و واکنش‌های اجتماعی او واضح‌تر از قبل می‌شود. او شروع به تمایل به تعامل با دیگران می‌کند و در پاسخ به افراد آشنا، حرکات و صداهای خاصی انجام می‌دهد. به راحتی می‌تواند احساسات و واکنش‌های شما را از طریق صدای شما، لحن و زبان بدن درک کند. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ به نوزاد کمک کنید تا بیشتر به سمت اشیاء دست بزند و آن‌ها را بچرخاند. این کار به تقویت هماهنگی چشم و دست کمک می‌کند. بازی‌های ساده و پر تحرک انجام دهید که باعث تقویت عضلات بدن و قدرت حرکت نوزاد شوند. این بازی‌ها می‌تواند شامل به جلو هل دادن یا کمک به خزیدن باشد. وقتی نوزاد شروع به نشستن می‌کند، از وسایل کمکی مانند بالش‌ها یا اسباب‌بازی‌ها استفاده کنید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنید. به تدریج شروع به معرفی غذاهای کمکی کنید، ولی مراقب باشید که نوزاد به آن‌ها عادت کند و واکنش‌های حساسیت نشان ندهد. با نوزاد زیاد حرف بزنید و در مکالمات ساده با او شرکت کنید تا مهارت‌های زبانی‌اش تقویت شود. در ماه‌های آینده (شش تا هفت ماهگی)، نوزاد شروع به حرکت‌های پیچیده‌تر و رشد بیشتر در مهارت‌های حرکتی و شناختی خواهد کرد!

دو هفته اول زندگی نوزاد، مرحله بسیار حیاتی است که نوزاد شروع به سازگاری با محیط جدید خود می‌کند و بسیاری از توانایی‌های ابتدایی‌اش به تدریج شکل می‌گیرند. ۱. پاسخ‌های بازتابی ابتدایی در بدو تولد، نوزاد بسیاری از حرکات خود را به‌طور بازتابی انجام می‌دهد. این بازتاب‌ها به او کمک می‌کنند تا با محیط جدیدش سازگار شود. بازتاب مکیدن: نوزاد به‌طور طبیعی وقتی چیزی به دهانش می‌رسد، شروع به مکیدن می‌کند. بازتاب پالمر: زمانی که یک شیء در دست نوزاد قرار می‌گیرد، او به‌طور ناخودآگاه آن را محکم می‌گیرد. بازتاب مورفی (یا ترس): نوزاد ممکن است در صورت احساس ترس به‌طور غیرارادی دستان و پاهایش را به سمت بدنش بکشد. ۲. خواب عمیق و بیداری کوتاه نوزاد در این مرحله بیشتر در حال خواب است. معمولاً حدود 16 تا 18 ساعت از شبانه‌روز را می‌خوابد. در خواب، رشد و ترمیم بدن او انجام می‌شود. هنگام بیداری، نوزاد مدت زمان کوتاهی را برای بررسی اطراف خود با حرکات چشمی و واکنش به صداها اختصاص می‌دهد. ۳. تمرکز و شبیه‌سازی چهره نوزاد در این سن شروع به تمرکز بر روی اشیاء یا چهره‌های نزدیک به خود می‌کند. اگر چیزی نزدیک به صورت او باشد، ممکن است چشم‌ها را بر روی آن متمرکز کند. او ممکن است برای مدت کوتاهی بتواند به چهره‌های شما نگاه کند و به آن‌ها واکنش نشان دهد، اگرچه هنوز قادر به شناسایی کامل چهره‌ها نیست. ۴. پاسخ به صداها نوزاد به صداهای اطراف خود واکنش نشان می‌دهد. او ممکن است به‌طور ناخودآگاه به صداهای بلند یا صداهای آشنا مانند صدای والدین پاسخ دهد. در این سن، ممکن است نوزاد صدای خود را نیز بشنود و بعضی از صداها را شبیه‌سازی کند. ۵. تغذیه و افزایش وزن نوزاد در این دوره بیشتر وقت خود را صرف خوردن می‌کند. او معمولاً هر 2 تا 3 ساعت یک بار به شیر نیاز دارد و این تغذیه مداوم به رشد و افزایش وزن او کمک می‌کند. نوزاد به سرعت در حال افزایش وزن است و شروع به ذخیره انرژی برای رشد بعدی بدنش می‌کند. ۶. شروع به حس لمس و احساس راحتی نوزاد در این سن به لمس و نگهداری شدن توسط والدین خود واکنش نشان می‌دهد. او ممکن است احساس آرامش کند هنگامی که در آغوش گرفته می‌شود یا وقتی با پوست مادر یا پدر خود تماس دارد. این نوع از تماس‌ها باعث ایجاد ارتباط عاطفی و اعتماد بین نوزاد و والدینش می‌شود. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ از تماس پوستی با نوزاد (مثل تماس پوست با پوست) استفاده کنید که به ایجاد پیوند عاطفی و احساس امنیت کمک می‌کند. در حین تغذیه، به نوزاد فرصت دهید که از شیر خوردن لذت ببرد و در این هنگام به او نگاه کنید یا صحبت کنید. نوزاد را در محیط‌های آرام و بدون سروصدا قرار دهید تا به مرور با دنیای اطراف خود آشنا شود. تلاش کنید با نوزاد از فاصله نزدیک و در شرایط راحت ارتباط برقرار کنید تا او بتواند شما را شناسایی کند و با صورت شما ارتباط چشمی برقرار کند. در این دو هفته اول، نوزاد بیشتر وقت خود را صرف تطابق با دنیای جدید و ایجاد پیوندهای ابتدایی با والدینش می‌کند. با گذشت زمان، او به تدریج به دنیای اطراف خود واکنش‌های بیشتری نشان خواهد داد و مهارت‌های جدیدی را یاد خواهد گرفت.

در این مرحله، نوزاد به سرعت در حال تکامل است و به دنیای اطراف خود واکنش‌های پیچیده‌تری نشان می‌دهد. او بیشتر از قبل در حال تعامل با محیط اطرافش است و مهارت‌های حرکتی و اجتماعی‌اش به طور چشمگیری پیشرفت کرده است. ۱. ایستادن و حرکت با کمک نوزاد ممکن است قادر به ایستادن به طور مستقل برای مدت کوتاهی باشد، به‌ویژه اگر از تکیه‌گاه‌ها مانند مبلمان یا دستان شما برای حفظ تعادل استفاده کند. او همچنان از کمک برای حرکت استفاده می‌کند، مانند گرفتن دستان شما یا تکیه به یک میز یا مبل برای ایستادن. ۲. شروع به راه رفتن با کمک نوزاد ممکن است شروع به حرکت با حمایت از یک وسیله یا شما کند. برای مثال، او می‌تواند دست‌های شما را بگیرد و به سمت جلو قدم بزند. برخی نوزادها ممکن است شروع به قدم زدن در حالی که از دست یا اسباب‌بازی برای حفظ تعادل استفاده می‌کنند. ۳. مهارت‌های دست‌ورزی پیچیده‌تر نوزاد قادر است اشیاء را با دقت بیشتری جابجا کند، آن‌ها را بردارد و به سمت دهان خود ببرد. در این سن، او ممکن است بازی‌های ساده‌ای مانند پرتاب توپ یا جا به جایی اسباب‌بازی‌ها را شروع کند. نوزاد می‌تواند با دست‌هایش اشیاء را باز کند یا بسته کند و تعامل بیشتری با محیط خود داشته باشد. ۴. توسعه ارتباطات اجتماعی نوزاد به طور فعال‌تری به اطرافیان واکنش نشان می‌دهد. او ممکن است با لبخند زدن، صدای شما را تقلید کردن، یا به شما نزدیک شدن، علاقه خود را نشان دهد. در این سن، نوزاد شروع به شناسایی افراد مختلف می‌کند و ممکن است زمانی که شما وارد اتاق می‌شوید، هیجان‌زده شود. ممکن است در این سن احساسات خود را بیشتر نشان دهد و در برابر افراد آشنا مانند والدین خود رفتارهای متفاوتی داشته باشد. ۵. شناسایی کلمات و تقلید حرکات نوزاد شروع به شناسایی کلمات ساده می‌کند. او ممکن است به‌طور ناخودآگاه برخی از کلمات را تقلید کند، مثلاً "ماما" یا "بابا". نوزاد ممکن است با تقلید حرکات شما (مانند دست زدن یا اشاره کردن) به شما پاسخ دهد و شروع به ابراز خود به‌طور اجتماعی کند. ۶. واکنش به نام خود و دستورات ساده نوزاد در این سن ممکن است به نام خود پاسخ دهد و با شنیدن نامش به شما نگاه کند. او شروع به درک دستورات ساده‌ای مانند "بیا اینجا" یا "دستت را بده" می‌کند و ممکن است سعی کند به آن‌ها پاسخ دهد. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ با نوزاد بازی‌های تعاملی انجام دهید که در آن‌ها بتواند با شما و اسباب‌بازی‌ها ارتباط برقرار کند. مثلاً بازی‌هایی مانند "قوچ" یا "قایم باشک". محیط اطراف نوزاد را ایمن کنید تا بتواند به راحتی و بدون نگرانی حرکت کند و محیط را کشف کند. به نوزاد فرصت دهید که مهارت‌های حرکتی خود را تمرین کند. شما می‌توانید با قرار دادن اسباب‌بازی‌ها و اشیاء جذاب در نزدیکی او او را به حرکت بیشتر تشویق کنید. با نوزاد زیاد صحبت کنید و از کلمات ساده برای ارتباط برقرار کردن استفاده کنید تا مهارت‌های زبانی‌اش بهبود یابد. در ماه‌های بعد (ده تا یازده ماهگی)، نوزاد به سرعت مهارت‌های جدیدی به دست خواهد آورد و حرکت‌های پیچیده‌تر و بیشتر ارتباطات اجتماعی را تجربه خواهد کرد. او به تدریج شروع به ایستادن و حتی قدم زدن به طور مستقل خواهد کرد!

در این مرحله، نوزاد به طور کامل وارد مرحله‌های مهمی از رشد و تکامل می‌شود. او بیشتر به سمت استقلال حرکت می‌کند و مهارت‌های حرکتی و اجتماعی‌اش به نقطه‌ای می‌رسد که می‌تواند تعاملات پیچیده‌تری با شما و دنیای اطرافش داشته باشد. ۱. راه رفتن به‌طور مستقل در این سن، بیشتر نوزادها شروع به قدم زدن به‌طور مستقل می‌کنند. ممکن است ابتدا چند قدم بردارد و سپس بیافتد، اما پس از مدتی شروع به تقویت تعادل و مهارت‌های حرکتی خود می‌کند. بعضی نوزادها حتی ممکن است شروع به دویدن یا حرکت سریع‌تر کنند، اما همچنان در حال تمرین برای حفظ تعادل خود خواهند بود. ۲. قدرت گرفتن و جا به جایی اشیاء نوزاد قادر است اشیاء را با دست‌های خود محکم‌تر بگیرد و از آن‌ها استفاده کند. او ممکن است از اشیاء مختلف برای بهبود مهارت‌های حرکتی خود استفاده کند. در این سن، نوزاد می‌تواند اسباب‌بازی‌ها را بلند کند، آن‌ها را جابجا کند و حتی از آن‌ها در بازی‌های ساده استفاده کند. ۳. واکنش‌های اجتماعی پیچیده‌تر نوزاد به طور فعال‌تر به چهره‌ها، زبان بدن و احساسات شما واکنش نشان می‌دهد. ممکن است به شما نگاه کند، لبخند بزند یا صدای خاصی برای جلب توجه شما تولید کند. او قادر است از طریق تماس چشمی و دست‌ورزی‌های مختلف، احساسات خود را ابراز کند. اگر شما لبخند بزنید یا صحبت کنید، او ممکن است شروع به تقلید کند. ۴. استفاده از زبان و شروع کلمات نوزاد در این سن ممکن است شروع به استفاده از کلمات ساده مانند "ماما"، "بابا" یا "نه" کند. او می‌تواند کلمات را در موقعیت‌های خاص به‌طور مستقل به کار ببرد. علاوه بر تقلید از صداهای اطرافیان، نوزاد ممکن است شروع به استفاده از صداها برای جلب توجه کند، مانند "آب" یا "بازی". ۵. درک دستورات و علایق بیشتر نوزاد قادر است به دستورات ساده‌تری مانند "دستت را بده"، "بیا اینجا" یا "بزن" پاسخ دهد و ممکن است شروع به انجام کارهای ساده‌ای مثل نشان دادن بدن یا حرکت کند. در این دوره، نوزاد به فعالیت‌هایی علاقه بیشتری نشان می‌دهد که او را از نظر ذهنی تحریک می‌کند، مثل بازی‌های فکری ساده و تعامل با اسباب‌بازی‌های آموزنده. ۶. شناسایی خود و محیط نوزاد ممکن است شروع به شناسایی تصویر خود در آینه کند. او می‌تواند خود را در بازتاب آینه ببیند و حتی واکنش‌های جالبی از خود نشان دهد. او همچنین ممکن است به‌طور فعال در محیط اطراف خود جستجو کند و به اشیاء خاص توجه کند، به‌ویژه اشیائی که قبلاً آن‌ها را دیده است. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ نوزاد را به بازی‌های فیزیکی و حرکتی تشویق کنید که شامل راه رفتن، دویدن یا بالا رفتن از اشیاء امن است. برای تقویت مهارت‌های اجتماعی، به نوزاد در تعامل با دیگران کمک کنید. برای مثال، اجازه دهید با کودکان دیگر یا بزرگ‌ترها تعامل داشته باشد. با نوزاد به طور مداوم صحبت کنید و از کلمات ساده برای برقراری ارتباط استفاده کنید. این به تقویت مهارت‌های زبانی او کمک خواهد کرد. بازی‌های تخیلی و آموزشی با اسباب‌بازی‌ها می‌تواند باعث تحریک ذهنی نوزاد و کمک به رشد شناختی او شود. به نوزاد فرصت دهید که خودش تصمیم بگیرد و به‌طور مستقل انتخاب‌های کوچکی را انجام دهد، مانند انتخاب اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش. در ماه‌های آینده، نوزاد شما نه تنها به طور مستقل حرکت خواهد کرد، بلکه ارتباطات اجتماعی و زبانی‌اش بهبود خواهد یافت و می‌تواند بیشتر از هر زمان دیگری به دنیای اطرافش واکنش نشان دهد. این دوره آغاز تحولات بزرگتری در رشد کودک شما خواهد بود!