در این مرحله، نوزاد بیشتر به سمت استقلال در حرکت و ارتباطات اجتماعی می‌رود. او شروع به کشف بیشتر دنیای اطراف خود می‌کند و توانایی‌های حرکتی و شناختی‌اش پیشرفت قابل توجهی خواهد داشت.   ۱. ایستادن به‌طور مستقل - نوزاد در این سن ممکن است به مدت کوتاهی بدون کمک ایستاده شود. برخی نوزادها ممکن است حتی شروع به ایستادن و حفظ تعادل خود برای چند ثانیه بدون هیچ تکیه‌گاهی کنند. - او ممکن است با حرکت دادن پاها و تلاش برای ایستادن از زانوها، به تدریج قدرت تعادل بیشتری پیدا کند.   ۲. شروع به قدم زدن با کمک - نوزاد ممکن است شروع به قدم زدن کند، ولی به کمک فرد بزرگ‌تر یا از طریق تکیه به مبل یا اسباب‌بازی‌ها. این قدم‌ها ممکن است شروع به تقویت مهارت‌های حرکتی او کند. - اگر در این مرحله از راه رفتن مستقل هنوز نوزاد قادر نیست، اما بسیاری از نوزادها شروع به تقویت عضلات پا و قدم زدن با کمک می‌کنند.   ۳. مهارت‌های دست‌ورزی پیشرفته‌تر - نوزاد ممکن است اشیاء را به‌طور هدفمند‌تر حرکت دهد، مثلا چیزی را از جای خود بردارد، درب یک ظرف را باز کند یا اسباب‌بازی‌ها را داخل و خارج یک جعبه قرار دهد. - همچنین او قادر به درک کاربردهای مختلف اشیاء خواهد بود و ممکن است بتواند از یک اسباب‌بازی برای اهداف مختلف استفاده کند (مثل ضربه زدن یا چرخاندن).   ۴. تعاملات اجتماعی و شناختی پیچیده‌تر - نوزاد به طور فعال‌تر با اطرافیان خود ارتباط برقرار می‌کند. او ممکن است در پاسخ به سوالات یا درخواست‌ها لبخند بزند یا واکنش‌های بدنی نشان دهد. - در این سن، نوزاد ممکن است شروع به شناسایی چهره‌های جدید و احساسات دیگران کند و در موقعیت‌های اجتماعی به آن‌ها واکنش نشان دهد.   ۵. شناسایی کلمات و پاسخ به دستورات - نوزاد به وضوح شروع به شناسایی کلمات می‌کند و ممکن است به دستورات ساده‌تری مانند "بیا اینجا" یا "دستت را بده" پاسخ دهد. - او ممکن است برخی از کلمات را تکرار کند و حتی در مواقع خاص مانند خواسته‌های خاص یا هنگام بازی، از کلمات خاصی استفاده کند.   ۶. افزایش مهارت‌های زبانی - نوزاد ممکن است در این سن شروع به تکمیل کلمات و جمله‌های کوتاه کند (مثل "ماما"، "بابا"، یا صداهای ساده مانند "آب"). - او به تقلید از صدای شما یا افراد دیگر ادامه خواهد داد و به نظر می‌رسد که از زبان و حرکات برای برقراری ارتباط استفاده می‌کند.   چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ - به نوزاد فرصت بدهید که بیشتر حرکت کند و دنیای اطراف خود را کشف کند. اسباب‌بازی‌ها و وسایل جذاب در نزدیکی او قرار دهید تا او را به حرکت و قدم زدن تشویق کنید. - تعاملات اجتماعی بیشتری با نوزاد انجام دهید. برای مثال، به او اجازه دهید در موقعیت‌های اجتماعی مختلف وارد شود و از واکنش‌های او در برابر دیگران حمایت کنید. - با نوزاد بیشتر صحبت کنید و از کلمات ساده برای برقراری ارتباط استفاده کنید. این به تقویت مهارت‌های زبانی او کمک می‌کند. - نوزاد را تشویق کنید که با بازی‌های تخیلی ساده ارتباط برقرار کند، مانند اینکه اشیاء یا اسباب‌بازی‌ها را در بازی‌های خود جا بدهد یا از آن‌ها به شیوه‌های مختلف استفاده کند.   در ماه‌های آینده (یازده تا دوازده ماهگی)، نوزاد نه تنها شروع به قدم زدن به طور مستقل خواهد کرد، بلکه ارتباطات زبانی و اجتماعی‌اش نیز پیچیده‌تر می‌شود. او به تدریج به دنیای خود آگاه‌تر و مستقل‌تر می‌شود!

در این دوره، نوزاد شروع به نشان دادن واکنش‌های پیچیده‌تری نسبت به دنیای اطرافش می‌کند. او بیشتر به خود و محیطش آگاه می‌شود و مهارت‌های اولیه‌اش به تدریج شکل می‌گیرد. ۱. تقویت ارتباط چشمی نوزاد در این سن قادر است مدت زمان بیشتری به چهره‌های آشنا نگاه کند و ممکن است به صورت موقت با شما ارتباط چشمی برقرار کند. این مهارت به نوزاد کمک می‌کند تا به تدریج افراد آشنا را شناسایی کند و پیوند عاطفی قوی‌تری با والدین خود ایجاد کند. ۲. واکنش‌های اجتماعی اولیه نوزاد شروع به پاسخ دادن به شما با صداها، حرکات و حتی تغییرات در وضعیت بدنش می‌کند. ممکن است هنگام شنیدن صدای شما، حرکت کند یا چشم‌هایش را به سمت شما بچرخاند. برخی نوزادها در این سن ممکن است اولین لبخند اجتماعی خود را تجربه کنند، اگرچه این لبخند ممکن است هنوز به طور عمدی نباشد. ۳. تقویت مهارت‌های مکیدن و بلعیدن نوزاد در این سن شروع به بهبود مهارت‌های مکیدن خود می‌کند. او می‌تواند بهتر از قبل شیر بخورد و روند بلعیدن را هماهنگ‌تر انجام دهد. این به نوزاد کمک می‌کند که تغذیه مؤثرتری داشته باشد و به رشد و افزایش وزنش ادامه دهد. ۴. پاسخ به صداهای آشنا نوزاد بیشتر به صداهای آشنا مانند صدای مادر یا پدر واکنش نشان می‌دهد و ممکن است سرش را به سمت منبع صدا بچرخاند. او به تدریج شروع به تشخیص صداهای خاص مانند صدای نام خود یا صدای آرام‌بخش می‌کند. ۵. تحرکات غیرارادی و کنترل‌شده نوزاد شروع به انجام حرکت‌های غیرارادی بیشتری می‌کند که بیشتر برای تقویت عضلات خود است. این حرکات می‌تواند شامل مشت کردن دست‌ها، خم کردن پاها و چرخاندن سر باشد. او ممکن است دست‌هایش را به سمت صورت خود حرکت دهد و با لمس صورتش، شروع به کاوش بیشتر بدن خود کند. ۶. تقویت خواب و بیداری نوزاد در این دوره به تدریج الگوهای خواب و بیداری خود را تنظیم می‌کند. او ممکن است مدت زمان بیشتری بیدار بماند و در طول روز دوره‌های کوتاه‌تری از خواب را تجربه کند. این مرحله برای تنظیم الگوهای خواب و ایجاد نظم در تغذیه نوزاد اهمیت دارد. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ با نوزاد ارتباط چشمی برقرار کنید و با او صحبت کنید تا مهارت‌های اجتماعی او تقویت شود. نوزاد را در محیطی آرام قرار دهید تا بتواند صداهای آشنا را تشخیص دهد و با آن‌ها واکنش نشان دهد. نوزاد را به آغوش بگیرید و با تماس پوستی بیشتر با او پیوند عاطفی عمیق‌تری ایجاد کنید. در هنگام تغذیه، نوزاد را در موقعیتی راحت قرار دهید تا او بتواند به راحتی از شیر بخورد و مهارت‌های مکیدن و بلعیدن خود را بهبود بخشد. در این دوره، نوزاد شروع به نشان دادن واکنش‌های اجتماعی اولیه و تقویت مهارت‌های حرکتی و ارتباطی خود می‌کند. این نشانه‌ای از آغاز ارتباط بیشتر او با دنیای اطرافش و شروع به ایجاد پایه‌های رشد آینده است.

در این دوره، نوزاد همچنان به سرعت رشد می‌کند و مهارت‌های فیزیکی، اجتماعی و شناختی جدیدی به دست می‌آورد. او بیشتر قادر به تعامل با محیط و اطرافیان است و می‌تواند درک بیشتری از بدن خود و دنیای اطراف پیدا کند.   ۱. کنترل بهتر بدن و توانایی حرکت - نوزاد می‌تواند سر و بدن خود را با کنترل بیشتری نگه دارد و حتی هنگام قرار گرفتن روی شکم ممکن است از دست‌هایش برای بلند کردن بالاتنه خود استفاده کند. - برخی نوزادان در این دوره شروع به چرخیدن از شکم به پشت یا بالعکس می‌کنند. - ممکن است شروع به نشستن با کمک کند یا حتی تلاش کند تا بدن خود را در حالت ایستاده نگه دارد، البته با کمک.   ۲. تولید صداهای پیچیده‌تر و ارتباط اجتماعی - نوزاد اکنون صدای خود را برای جلب توجه و برقراری ارتباط با شما استفاده می‌کند. ممکن است صداهای جدیدی تولید کند و در تلاش برای صحبت کردن باشد. - اگر نوزاد در یک مکالمه ساده قرار گیرد (حتی اگر تنها شما و نوزاد باشید)، ممکن است به شما پاسخ دهد و با تغییرات صدای شما واکنش نشان دهد.   ۳. توانایی گرفتن و نگه داشتن اشیاء - نوزاد قادر است اسباب‌بازی‌ها را به‌طور هدفمند بگیرد و آن‌ها را برای مدت کوتاهی در دست نگه دارد. - در این مرحله، او اغلب اشیاء را به دهان می‌برد تا آن‌ها را کشف کند. - توانایی استفاده از هر دو دست برای گرفتن اشیاء به‌طور همزمان تقویت می‌شود و ممکن است دست‌ها را به هم بکشد یا شیئی را از یک دست به دست دیگر منتقل کند.   ۴. بهبود در هماهنگی چشم و دست - نوزاد قادر است دستان خود را به سمت اشیاء حرکت دهد و آن‌ها را در جهت مشخصی بگیرد. - او ممکن است بتواند اشیاء مختلفی را دست بزند، به‌ویژه اگر این اشیاء در محدوده‌ی دیدش باشند.   ۵. افزایش تعاملات اجتماعی - نوزاد به طور فعال‌تر با افراد آشنا تعامل می‌کند و ممکن است به طور خاص واکنش‌های اجتماعی نشان دهد، مانند خندیدن یا لبخند زدن در پاسخ به توجه و تعامل شما. - او بیشتر از قبل به صدای شما توجه می‌کند و ممکن است صداهای شما را تقلید کند. - این دوره، زمان خوبی برای آموزش نوزاد به تعاملات اجتماعی و برقراری ارتباط از طریق بازی‌های ساده است.   ۶. توسعه حس لامسه و جستجوی اشیاء - نوزاد ممکن است شروع به کشف اشیاء با لمس و فشار دادن آن‌ها کند. او اشیاء را می‌گیرد و با دست‌ها و دهانش آن‌ها را بررسی می‌کند. - احساسات او نسبت به بافت و شکل اشیاء بیشتر می‌شود و ممکن است به اشیاء بافت‌دار بیشتر علاقه نشان دهد.   چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ - با نوزاد بازی‌های ساده‌ای مانند "قوچ" یا "قایم‌باشک" انجام دهید تا مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی‌اش تقویت شود. - اسباب‌بازی‌های متفاوت با بافت‌های مختلف را به او بدهید تا حس لامسه‌اش تحریک شود. - او را روی شکم قرار دهید تا عضلات گردن، کمر و شکم تقویت شود. در این مرحله، ممکن است از پشت به شکم یا برعکس بچرخد. - با نوزاد تعامل بیشتری داشته باشید و او را تشویق کنید تا پاسخ‌های اجتماعی بیشتری از خود نشان دهد.   در ماه‌های بعد (پنج تا شش ماهگی)، نوزاد به تدریج شروع به نشستن و حرکت‌های پیچیده‌تر خواهد کرد!

در این دوره، نوزاد به طور فزاینده‌ای به محیط اطرافش واکنش نشان می‌دهد و شروع به اکتشاف دنیای خود می‌کند. او حرکت‌های پیچیده‌تری انجام می‌دهد و به طور قابل توجهی توانایی‌های اجتماعی و شناختی‌اش رشد می‌کند. ۱. حرکت و خزیدن در این سن، بیشتر نوزادها شروع به خزیدن به‌طور فعال می‌کنند. آن‌ها ممکن است از شکم به سمت جلو حرکت کنند یا از زانوها و دستان خود برای پیش‌روی استفاده کنند. برخی نوزادان ممکن است شروع به ایستادن با کمک کنند یا حتی در حالی که از تکیه‌گاه‌های مختلف استفاده می‌کنند، چند لحظه‌ای خود را نگه دارند. ۲. افزایش توانایی در ایستادن و حرکت کردن با کمک نوزاد در این دوره بیشتر می‌تواند برای مدت کوتاهی در حالت ایستاده بایستد، به‌ویژه با کمک فردی بزرگتر یا با تکیه بر وسایل. او ممکن است برای مدت کوتاهی به‌طور مستقل از اشیاء مختلف ایستاده شود و قدم‌های اولیه را امتحان کند. ۳. تقویت مهارت‌های دست‌ورزی نوزاد به راحتی می‌تواند اشیاء را از یک دست به دست دیگر منتقل کند و گاهی اشیاء را با دو دست می‌گیرد. علاقه او به کشف اشیاء با دست‌ها و دهان بیشتر می‌شود و ممکن است در حال بازی کردن با اسباب‌بازی‌ها از یک دست به دیگری منتقل کند. ۴. واکنش‌های اجتماعی پیچیده‌تر نوزاد به طور فعال‌تر به افراد اطرافش واکنش نشان می‌دهد. ممکن است نسبت به چهره‌های آشنا لبخند بزند یا به سمت آن‌ها کشیده شود. او می‌تواند احساسات خود را با تغییرات چهره و حرکات بدن نشان دهد و ممکن است به شما واکنش نشان دهد، مثلاً با خوشحالی یا گاهی با ناراحتی. ۵. توانایی شناسایی اشیاء و افراد نوزاد ممکن است اشیاء یا اسباب‌بازی‌هایی که قبلاً دیده است، شناسایی کند و به سمت آن‌ها حرکت کند. او قادر است افرادی را که مرتباً در کنار او هستند شناسایی کند و ممکن است هنگام دیدن آن‌ها هیجان نشان دهد یا از آن‌ها فاصله بگیرد. ۶. شروع به تکلم و تقلید صداها نوزاد ممکن است شروع به تقلید برخی از صداهای شما یا افراد دیگر کند، مانند تکرار کلمات ساده‌ای مانند "ماما" یا "بابا" (هرچند هنوز این‌ها مفهومی ندارند). او ممکن است شروع به نشان دادن علاقه به مکالمات و پاسخ‌های ساده به صداها کند و از کلمات و اصوات برای جلب توجه استفاده کند. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ نوزاد را به طور ایمن تشویق کنید تا بیشتر حرکت کند و بازی‌هایی مانند خزیدن و تلاش برای ایستادن انجام دهد. می‌توانید اسباب‌بازی‌های جذاب را در نزدیکی او قرار دهید تا او برای رسیدن به آن‌ها تلاش کند. محیط اطراف نوزاد را ایمن کنید تا او بتواند بدون نگرانی و خطر از نظر جسمی حرکت کند و کشف کند. با نوزاد زیاد صحبت کنید و سعی کنید او را در مکالمات ساده مشارکت دهید، حتی اگر فقط از طریق صدای شما باشد. نوزاد را در مقابل آینه قرار دهید و او را تشویق کنید تا خودش را ببیند و بیشتر با تصویر خود ارتباط برقرار کند. در ماه‌های آینده (هشت تا نه ماهگی)، نوزاد با حرکت‌های پیچیده‌تر و توانایی‌های جدید در تکلم و تعاملات اجتماعی شما را شگفت‌زده خواهد کرد!

در این دوره، نوزاد به سرعت در حال یادگیری و پیشرفت است. او شروع به کشف دنیای اطرافش با حرکات پیچیده‌تر و مهارت‌های جدید می‌کند. همچنین، تغییرات قابل توجهی در نحوه ارتباط برقرار کردن و تعاملات اجتماعی او مشاهده خواهید کرد. ۱. نشستن بدون کمک نوزاد در این دوره قادر است بدون کمک بنشیند. ممکن است نیاز به حفظ تعادل داشته باشد، اما توانایی نشستن به‌طور مستقل را شروع به کسب می‌کند. عضلات شکم، پشت و گردن او به اندازه کافی تقویت شده‌اند تا بدنش را در این وضعیت ثابت نگه دارد. ۲. شروع حرکت به جلو برخی نوزادان در این سن شروع به خزیدن می‌کنند. آن‌ها ممکن است ابتدا با شکم خود به جلو کشیده شوند، سپس به تدریج از دست‌ها و زانوهایشان برای حرکت بیشتر استفاده کنند. دیگر نوزادان ممکن است تلاش کنند که از جایی بلند شوند یا با کمک دست‌ها ایستاده شوند. ۳. مهارت‌های دست‌ورزی پیشرفته نوزاد اکنون می‌تواند اشیاء را از دست یک به دست دیگر منتقل کند و اغلب با آن‌ها بازی می‌کند. توانایی او برای گرفتن و نگه داشتن اشیاء قوی‌تر شده است و ممکن است اشیاء را لمس، بچرخاند و به دهان ببرد. برخی نوزادان در این سن می‌توانند اشیاء را محکم‌تر نگه دارند و بیشتر آن‌ها را بررسی می‌کنند. ۴. تغییرات در تغذیه نوزاد ممکن است شروع به خوردن غذاهای بیشتری کند و علاقه بیشتری به غذاهای جامد نشان دهد. او احتمالاً شیر یا شیر خشک را به‌عنوان منبع اصلی تغذیه نگه می‌دارد، اما ممکن است به تدریج با غذاهای جدید به خوبی سازگار شود. مهارت‌های بلعیدن او در حال تکامل است و قادر است با خوردن غذاهای کمکی (پوره‌ها، غلات، سبزیجات) هماهنگ شود. ۵. تولید صداهای پیچیده‌تر و واکنش به زبان نوزاد شروع به تقلید صداها و کلمات می‌کند و ممکن است شروع به استفاده از صداهایی مانند "با" یا "ما" کند. او به زبان بدن و لحن صدای شما واکنش نشان می‌دهد و ممکن است برای جلب توجه شما صداهایی تولید کند. در این سن، نوزاد ممکن است بیشتر به مکالمات پاسخ دهد، حتی اگر هنوز قادر به صحبت کردن به طور کامل نباشد. ۶. توانایی شناسایی افراد آشنا و ایجاد پیوندهای عاطفی نوزاد شروع به شناسایی چهره‌های آشنا و واکنش به آن‌ها می‌کند. ممکن است هنگام دیدن فردی که او را می‌شناسد، لبخند بزند یا شور و هیجان نشان دهد. احساسات و واکنش‌های اجتماعی نوزاد در این دوره بیشتر شده و می‌تواند احساسات مختلفی مانند شادی یا ناراحتی را ابراز کند. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ با نوزاد بازی‌های متنوع انجام دهید تا او بتواند مهارت‌های حرکتی و دست‌ورزی‌اش را تقویت کند. مثلاً از او بخواهید که اسباب‌بازی‌ها را از یک دست به دست دیگر منتقل کند. او را تشویق کنید تا بیشتر حرکت کند. می‌توانید اسباب‌بازی‌هایی را در نزدیکی او قرار دهید تا برای رسیدن به آن‌ها تلاش کند. اگر نوزاد شروع به خزیدن می‌کند، محیط اطرافش را ایمن کنید تا او بتواند بدون نگرانی حرکت کند. به نوزاد غذاهای متنوع معرفی کنید، اما همیشه مراقب باشید که واکنش‌های آلرژیک نداشته باشد. با نوزاد زیاد صحبت کنید و به او توجه کنید تا مهارت‌های زبانی و اجتماعی‌اش بهبود یابد. در ماه‌های آینده (هفت تا هشت ماهگی)، نوزاد توانایی‌های حرکتی و اجتماعی خود را بیشتر می‌کند و به‌طور مستقل‌تری با دنیای اطرافش ارتباط برقرار خواهد کرد!

در این دوره، نوزاد مهارت‌های حرکتی پیچیده‌تری به دست می‌آورد و به تعاملات اجتماعی و شناختی بیشتری وارد می‌شود. او دنیای اطرافش را بیشتر درک می‌کند و به صورت فعال با آن درگیر می‌شود. ۱. توانایی نشستن با کمک نوزاد ممکن است شروع به نشستن با کمی کمک کند و کم‌کم عضلات شکم و پشت او تقویت می‌شود. برخی نوزادها حتی قادر به نشستن بدون حمایت برای مدت کوتاهی هستند. او می‌تواند هنگام نشستن با کمک، بدنش را ثابت نگه دارد و کمتر از حالت تعادل خارج می‌شود. ۲. حرکت‌های پیچیده‌تر و چرخیدن نوزاد ممکن است به راحتی از شکم به پشت یا بالعکس بچرخد. برخی نوزادان در این مرحله شروع به حرکت کردن با استفاده از دست‌ها و پاها می‌کنند، حتی ممکن است تلاش کنند که به جلو بروند یا "پیش‌دستی" کنند. حرکت‌های پیچیده‌تری مثل خزیدن یا هل دادن خود با پاها شروع به شکل گرفتن می‌کند. ۳. هماهنگی چشم و دست بهتر و بازی‌های ساده نوزاد قادر است اشیاء را با دقت بیشتری بگیرد و آنها را به سمت دهان خود ببرد. او به راحتی اسباب‌بازی‌ها را به‌طور هدفمند می‌گیرد و آنها را حرکت می‌دهد. نوزاد در این دوره شروع به بازی با اشیاء می‌کند، مثلاً ممکن است اشیاء را در دست بچرخاند، در بیاورد یا ضربه بزند. ۴. شروع به خوردن غذاهای کمکی بسیاری از نوزادان در این سن آماده شروع خوردن غذاهای کمکی (مثل پوره‌های سبزیجات یا غلات) می‌شوند. در این زمان، مهارت‌های بلعیدن و هضم غذاهای غیر از شیر مادر یا شیر خشک شروع به تکامل می‌کند. نوزاد شروع به درک تفاوت‌های بین غذاها و شیر می‌کند و ممکن است علاقه بیشتری به غذاهای جدید نشان دهد. ۵. تولید صداهای پیچیده‌تر نوزاد در این سن بیشتر صداهای ترکیبی تولید می‌کند و ممکن است تلاش کند تا کلمات ساده‌ای مانند "ما" یا "با" را بیان کند. او شروع به تقلید صداهایی می‌کند که از اطرافیانش می‌شنود. صداهای نوزاد به‌طور مداوم متنوع‌تر می‌شود و به نظر می‌رسد که بیشتر در حال برقراری ارتباط است. ۶. تعاملات اجتماعی بیشتر نوزاد در این دوره بیشتر به چهره‌ها و افراد واکنش نشان می‌دهد. لبخند زدن، خندیدن و واکنش‌های اجتماعی او واضح‌تر از قبل می‌شود. او شروع به تمایل به تعامل با دیگران می‌کند و در پاسخ به افراد آشنا، حرکات و صداهای خاصی انجام می‌دهد. به راحتی می‌تواند احساسات و واکنش‌های شما را از طریق صدای شما، لحن و زبان بدن درک کند. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ به نوزاد کمک کنید تا بیشتر به سمت اشیاء دست بزند و آن‌ها را بچرخاند. این کار به تقویت هماهنگی چشم و دست کمک می‌کند. بازی‌های ساده و پر تحرک انجام دهید که باعث تقویت عضلات بدن و قدرت حرکت نوزاد شوند. این بازی‌ها می‌تواند شامل به جلو هل دادن یا کمک به خزیدن باشد. وقتی نوزاد شروع به نشستن می‌کند، از وسایل کمکی مانند بالش‌ها یا اسباب‌بازی‌ها استفاده کنید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنید. به تدریج شروع به معرفی غذاهای کمکی کنید، ولی مراقب باشید که نوزاد به آن‌ها عادت کند و واکنش‌های حساسیت نشان ندهد. با نوزاد زیاد حرف بزنید و در مکالمات ساده با او شرکت کنید تا مهارت‌های زبانی‌اش تقویت شود. در ماه‌های آینده (شش تا هفت ماهگی)، نوزاد شروع به حرکت‌های پیچیده‌تر و رشد بیشتر در مهارت‌های حرکتی و شناختی خواهد کرد!