اسباب‌بازی‌های جنگی را از کودکان دور کنید!
بسیاری از کارشناسان تربیتی معتقدند نباید اسباب‌بازی جنگی را در اختیار کودکان قرار داد چون این اقدام باعث می‌شود کودکان کشتار و خشونت را به عنوان یک راه حل بپذیرند؛ در حالی که استفاده از سلاح و کشتار هیچ وقت راه حل نیست و ما نباید کشتن انسان‌ها با ابزارهای جنگی را عادی و معمولی نشان دهیم. اسباب‌بازی‌های جنگی بین گروهی از کودکان بسیار پرطرفدار است، با این حال این اسباب‌بازی‌ها خشونت را به اشکال مختلف ترویج می‌کنند. متاسفانه بسیاری از شرکت‌ها و کمپانی‌های تجاری از تولید و فروش اسباب‌بازی‌های جنگی سودهای کلانی به دست می‌آورند.
اسباب‌بازی‌های جنگی و صلحی که آموخته نمی‌شود!
برای مبارزه با فرهنگ خشونتی که توسط اسباب‌بازی‌ها جنگی و خشن بین کودکان ترویج می‌شود در بعضی از کشورها فروش اسباب‌بازی‌های جنگی در فروشگاه‌های کودک ممنوع است، مثلا افغانستان فروش اسلحه‌های اسباب‌بازی را از سال ۱۳۹۴ ممنوع اعلام کرده است چون صدها کودک افغانستانی بر اثر بازی با تفنگ‌های ساچمه‌ای آسیب دیده بودند. دربسیاری از کشورها نیز گروه‌هایی برای تحریم اسباب‌بازی‌های مروّج خشونت فعالیت می‌کنند. این گروه‌ها معتقدند نباید این نوع اسباب‌بازی‌ها را خرید یا به بچه‌ها هدیه داد. بابک نایینی روان شناس درباره آسیب های اسباب بازی های خشن، می‌گوید: اسباب بازی ها الگوهایی برای کودکان هستند که به وسیله آن با دنیای بزرگسالان آشنا می‌شوند و دنیای درونی‌شان شکل می‌گیرد. اسباب بازی های خشن مثل تفنگ که سلاحی برای از بین بردن دیگران است ناخودآگاه کودک را با جنایت و شرارت آشنا کرده و بر روحیات او تأثیر منفی می گذارد.
در ایران نیز برای حفاظت کودکان از این فرهنگ خشونتی که اسباب‌بازی‌های جنگی ترویج می‌کنند، اقدامات موثری انجام شده است. در سال ۱۳۷۸ موسسه پژوهشی کودکان دنیا برای اولین بار طرح تحریم اسباب‌بازی‌های مروج خشونت را اجرا کرد و از مهدکودک‌های سراسر کشور دعوت کرد تا در این طرح شرکت کنند. هزاران کودک و ده‌ها مهدکودک با تحویل اسباب‌بازی‌های جنگی خود، هدیه‌ای از یونیسف دریافت کردند.
در سال ۱۳۸۰ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به مناسبت روز کودک طرح دیگری برای تحریم اسباب‌بازی‌های مروج خشونت اجرا کرد. در این طرح هر کودک با تحویل اسباب‌بازی‌های خشن به کانون، می‌توانست به عضویت کتاب‌خانه‌های کانون دربیاید و یک کتاب هدیه بگیرد.
از آن زمان تا کنون شورای گسترش فرهنگ صلح برای کودکان این تفکر را ترویج می‌دهد و تلاش می‌کند صلح محور بودن را به یکی از شاخص‌های اصلی والدی در انتخاب اسباب بازی مناسب تبدیل کند. در بیانیه فرهنگ صلح آمده است :« صلح از ذهن انسان ها ريشه می‌گيرد . هر انسان در يك محيط سالم می‌تواند با ارزش های زندگی آشنا شود، خود و ديگران را دوست داشته باشد، به همه موجودات احترام بگذارد و بياموزد كه اجازه ندارد حق حيات و زندگی را از كسی دريغ كند. جنگ نيز از ذهن انسان ها ريشه می‌گيرد. بايد در همان جا آن را خشكاند و به جاي آن صلح، تفاهم، شكيبايي و عدالت را آموزش داد. ما می‌دانيم كه صلح فقط به معنای نبود جنگ نيست. بلكه حضور در يك جامعه مدنی و سرشار از عدالت، تفاهم، ديگر پذيری، آزادی، دموكراسی و عاری از خشونت بيانگر صلح است.»
برای کودکان تفنگ و اسباب بازی های جنگی بخریم یا نه؟
بعضی از کارشناسان تربیتی معتقدند خرید تفنگ و مسلسل اسباب بازی و وسایلی مثل تانک و نفربر نظامی، لاک پشت های نینجا و شخصیت‌های ابرقهرمانی مثل بت من و مرد عنکبوتی کودکان را جنگ طلب، خشن و بزهکار نمی‌کند. مایکل تامپسون، روان‌شناس بالینی و از نویسندگان کتاب Raising Cain، می‌گوید: « چیزی به عنوان بازی خشن وجود ندارد، خشونت اقدامی برای صدمه زدن به دیگران است اما بازی، ابزاری برای سرگرم شدن است. بنابراین بازی هر مدلی باشد، اگر به درستی از آن اسباب بازی استفاده شود و خطری برای کودک و اطرافیان او نداشته باشد، خشونت نیست.»
معمولا علاقه به این دسته از اسباب بازی‌ها مربوط به سال های اول زندگی کودکان و تحت تاثیر فیلم‌های کارتونی و انیمیشنی ایجاد می‌شود اما به تدریج از بین می رود. این کارشناسان توصیه می کنند در خرید اسباب بازی های جنگی بر فرزندان خود سخت نگیرید؛ البته زیاده روی هم نکنید. نیازی نیست که با شلیک کردن اسلحه و انداختن اسباب بازی تداعی کننده انفجار کنار بیایید، اما نیازی به وحشت هم نیست. اگر فرزندانمان را از دیدن فیلم های خشن تلویزیونی و بازی های دیجیتال خشونت محور دور نگه داریم و خودمان نیز در منزل، رفتار های خشونت آمیز نداشته باشیم، کمی اسباب بازی جنگی و پلیسی، به فرزندانمان لطمه ای نمی زند. با این حال یادآور می‌شویم بعضی اسباب‌بازی‌های پر سروصدا مثل تفنگ و تپانچه که این روزها بسیار پرطرفدار شده است، می‌تواند صدمات جبران ناپذیری به کودکان وارد کند. این اسباب‌بازی‌ها ممکن است مورد علاقه کودکان باشد اما برای هر سن و سالی توصیه نمی‌شود. امروزه بسیاری از تفنگ‌های اسباب‌بازی مجهز به ترقه و انواع فشنگ هستند و کودکان که علاقه دارند دوستان‌شان را غافلگیر کنند، تفنگ را در نزدیکی گوش آنها به صدا در می‌آورند. صدای بلند این ترکیدن ترقه می‌تواند باعث آسیب به پرده گوش کودکان شود. خواهشمندیم بر بازی کودکان با این اسباب‌بازی‌ها نظارت کافی داشته باشید و به مرور آنها را با اسباب‌بازی‌های مولدتر مثل لگو و کتاب‌های کودک جایگزین کنید.
منابع:
- ناصر یوسفی، اسباب بازی، موسسه پژوهشی کودکان دنیا، ۱۳۹۸
- وب سایت شورای گسترش فرهنگ صلح
- مرتضی حاج بابایی، نشریه فرزند سالم، بهمن ۱۳۷۵، ص ۳۷
- وبلاگ ویز دات کام
مقالات مرتبط
