چند بازی و فعالیت موثر برای یادگیری و رشد کودکان 2 و 3 ساله

کودکان خردسال در سال های پیش از دبستان به طور فعال دنیای خود را مشاهده می کنند و از لحظه تولد از محیط پیرامون خود یاد می گیرند. قدرت یادگیری در این سنین بسیار بالا و عمیق است. اگرچه رشد و یادگیری اغلب در حوزه‌های جداگانه‌ای مانند رشد اجتماعی و عاطفی، رشد شناختی، رشد و سلامت جسمانی و … طبقه‌بندی می‌شوند، اما اینها مهارت های مجزا نیستند و به راحتی قابل تفکیک نمی باشند. بلکه هر کدام به یکدیگر کمک می‌کنند،   

بدون درک نحوه یادگیری کودکان ، بزرگسالان ممکن است توانایی های شناختی کودکان را دست کم بگیرند و بنابراین فرصت های حمایت از رشد آنها را از دست بدهند. در این مقاله، فعالیت هایی آسان و سرگرم کننده را به تفکیک سن به شما پیشنهاد می کنیم که روشی مناسب برای سرگرم شدن و ارتقای یادگیری، تکامل و رشد کودک شماست. همچنین می توانید فعالیت های مرتبط با کودک زیر 2 سال و همچنین کودک 4 و 5 ساله را از لینک های زیر مشاهده کنید . 

چند بازی و فعالیت موثر برای یادگیری و رشد کودکان زیر 2 سال 

چند بازی و فعالیت موثر برای یادگیری و رشد کودکان 4 و 5 ساله 

فعالیت های ۲ سالگی: 

۱. فعالیت و بازی یک قسمت مهمی از زندگی کودکان محسوب می‌ شود. برای بازی و فعالیت کودکان می توانید از یک توپ استفاده کنید. ابتدا شما تعیین کننده مسیر و جهت توپ باشید. سپس از کودک بخواهید که او هم همین کار را انجام دهد. مثلا توپ را به سمت کودکتان بغلتانید یا به توپ لگد بزنید یا پرتاپ کنید. سپس به بالا بپرید و توپ را بگیرید. اینها به کودک کمک می‌کند با فعالیت های سالم آشنا شده و او را راهنمایی می کند چگونه فعالیت های سالم را انجام دهد.  
۲. رهبر و راهنما بودن را با کودکتان تمرین کنید. برای اینکار روی جدول کنار پیاده‌ رو ها با کودکتان قدم بزنید. سپس به عقب قدم‌ها را بردارید و در ادامه آرام و تند قدم بردارید یا با قدم‌های بلند و کوتاه راه بروید. (قدمرو)  
۳. کودکان قادر هستند از جعبه ها استفاده‌ های زیادی بکنند. به طور مثال کودکتان می تواند با یک جعبه بزرگ، یک ماشین یا یک خانه بسازد. به اين صورت که یک سوراخ به عنوان در و یک سوراخ به عنوان پنجره در آن ایجاد کنید. یا جعبه را با استفاده از مداد رنگی و ماژیک و نقاشی کردن بر روی آن تزیین کند. این فعالیت ها برای کودک شما سرگرم کننده است. 
۴. برای کودکتان شرایط نقاشی کردن را فراهم کنید. برای اینکار کاغذ و مداد رنگی را در اختیارش بگذارید. برای کودکتان اشکال بزرگ را روی کاغذ رسم کنید. به کودکتان بگویید این اشکال را رنگ کند.  
۵. مهارت شنیدن کودکتان را افزایش دهید. برای این کار از سرودهای تند و آرام استفاده کنید. درحین بخش سرود با کودکتان حرکات تند و آرام را بازی کنید. 
۶. کودکان دراین سنین دوست دارند عشق ورزیدن را تجربه کنند. پس شما باید شرایط لذت بردن واقعی را برای آنها فراهم کنید. برای اینکار می توانید وانمود کنید یکی از حیوانات هستید و نقش یک حیوان مانند سگ و گربه را بازی کنید یا صدای آن را تقلید کنید. همچنین می توانید اجازه بدهید کودکتان یک حیوان خانگی مثل پرنده یا کرم ابریشم برای خود داشته باشد و به آن غذا بدهد و از آن مراقبت کند.  
۷. خواندن اشعار مورد علاقه مهد کودک فرزندتان را به فعالیت های روزانه اضافه کنید و اين کار را با اشعار آسان و قافیه‌ دار شروع کنید. 

فعالیت ۳۰ ماهگی: 

۱. به کودکتان یاد بدهید که هر روز کلمات تازه را برای توصیف اجسام اطرافش یاد بگیرد و ازاین کلمات در گفتگوهای روزانه استفاده کند. مثلا توصیف رنگ، اندازه و شکل اشیا (لیوان آبی، توپ بزرگ). همچنین نحوه حرکت اجسام را توصیف کند (اين ماشین تند حرکت می کند. آهسته حرکت می‌کند) و اینکه وقتی اجسام را لمس می‌کند یا چیزی را می خورد یا می‌نوشد چگونه است ؟ سرد. گرم. داغ (بستنی سرد است. سوپ داغ است) 
۲. برای بهبود وضعیت حفظ و تعادل بدن کودک به او نشان دهید که چگونه دست‌ها را باز کند و قدم بزند یا از او بخواهید یکی از پاها را بالا نگه دارد و دست ها را باز کند. بگویید مانند خرگوش پرش داشته باشد يا به سمت پایین خم شود سپس یک پرش به جلو داشته باشد.  
۳. برای ساختن خانه یا چادر تفریحی، پارچه یا پتو را در روی میزی قرار دهید. سپس یک سبد پیک نیک آماده کنید و بالشی به کودکتان داده، از او بخواهید وارد خانه یا چادری که ساخته‌اید، بشود. کودک را به خوابیدن یا چرت نیمروز تشویق کنید.  
۴. عکس های مجلات را ببرید و در دو گروه عکس ها را کنار هم بچینید. مثل اسباب بازی ها، لباس ها. حالا دو جعبه خالی آماده کنید و هر جعبه را برای یک گروه در نظر بگیرید. مثلا یک جعبه برای اسباب بازی ها و یک جعبه برای لباس ها و از کودکتان بخواهید عکس هایی را که جمع کرده اید با توجه به موضوعاتش جدا کرده و در جعبه خودش قرار دهد . 
۵. از کودک خود بخواهید در چیدن میز به شما کمک کند. برای این کار ابتدا به وی بگویید بشقاب ها را در روی میز و سرجای خود بچیند. سپس لیوان ها و در آخر دستمال سفره را بر روی میز بگذارد با اینکار یاد می‌گیرد که هر چیزی در کجا قرار گرفته و تطابق دادن افزایش می یابد. 
۶. برای کودکتان داستان‌ های خانوادگی را تعریف کنید و در بین قصه گفتن سخن خود را قطع کنید و از کودکان در مورد کلمه ای که تکمیل کننده جمله است بپرسید و اجازه بدهید که کودک شما جمله را تکمیل کند. به طور مثال سارا کوچولو میگه: مادر بزرگ چه..... مهربانی دارید.  
۷. فنجان کودکتان را در جلوی وی قرار بدهید و یک دانه غلات مانند نخود یا لوبیا و یا میوه داخل آن بگذارید. همین کار را با فنجان خودتان انجام دهید یعنی به کودکتان بگویید یکی برای تو و یکی برای من. سپس هر کدام از دانه ها یا میوه‌ها را یکی یکی بردارید و به همراه کودکتان بشمارید با اين کار مهارت شمارش کودک را افزایش می دهید.  
۸. اجسام ساده اطراف کودک را به همراه وی نشانه دار کنید. به طور مثال لیوان های در سایز و اندازه متفاوت را در جلوی کودک گذاشته و با استفاده از ماژیک های رنگی روی آنها را نشانه دار و رنگی کنید تا هر کدام از لیوان‌ها با دیگری متفاوت باشد که هم برای کودک خوشایند وشادی بخش بوده و هم تفاوت ها را یاد بگیرد. 

فعالیت های ۳ سالگی: 

۱. قبل از رفتن کودکتان به رختخواب یک مجله یا کتاب کودک را بیاورید و از کودکتان بخواهید که به عکس های کتاب یا مجله توجه کند و اسم اشیا یا اشخاص داخل عکس را نام ببرد. برای اینکار با حالتی که خودتان جواب سوال را نمی دانید از او بپرسید «کامیون کجاست ؟» از کودکتان بخواهید به شما چیزهایی را که در دور دست هست یا مثلا چیزهایی را که تند حرکت می‌کند نشان دهد.  

۲. تمرینات زیر را همراه با کودکتان دنبال کنید. بازی‌ای را هماهنگ کنید که در آن از فرزندتان بخواهید دو یا سه چیز سرگرم کننده یا غیر معمول را انجام دهد. مثلا از او بخواهید بازوی شما را لمس کند و شروع به چرخیدن بکند یا یک کتاب پیدا کند و روی سر شما بگذارد.  

۳. یک سرود شاد برای کودکتان بگذارید و بازی سوک سوک را انجام دهید برای اینکار ابتدا از کودک بخواهید با آهنگ شروع به جست خیز و حرکت بکند. درهنگامی که کودک مشغول فعالیت است آهنگ را قطع کنید و با به کار بردن کلمه سوک سوک از کودک بخواهید بایستد در همین حال دوباره سرود را پخش کنید. این کار برای کودک بسیار سرگرم کننده است.  

۴. همراه با کودکتان و با استفاده از میوه، میوه‌های خشک یا خوراکی ها یک گردنبند درست کنید. برای اینکار از خوراکی‌ ها و میوه‌هایی مانند انجیر خشک، مویز و یک تکه نخ محکم استفاده کنید. خوراکی‌ها را داخل نخ کرده سپس هر دو انتهای نخ را به هم گره بزنید تا به شکل یک گردنبند دربیاید.  

۵. یک کاغذ بزرگ یا یک مقوا را پیدا کنید و از کودکتان بخواهید با مداد رنگی یا ماژیک، یک نقاشی را روی کاغذ رسم کند. حالا بازی را شروع کنید. برای اینکار ابتدا کودک را به عنوان مربی در نظر بگیرید و شما هم تمام نقاشی های رسم شده توسط کودک را مانند وی بکشید مثلا دایره با خط مستقیم.  

۶. موقع درست کردن یا خوردن غذا با کودکتان بازی « کمتر» و «بیشتر» را انجام دهید. مثلا بپرسید کی بیشتر سیب زمینی دارد؟ یا اینکه از لیوان ها دراندازه های متفاوت استفاده کنید و آنها را با شیر، آب یا آب میوه پر کنید و از وی بخواهید: لیوان‌های با مایع کمتر و بیشتر را نشان بدهد.  

۷. یک مسیر با عنوان مسیر ماجراجویی برای کودکتان خارج از منزل بسازید. برای اینکار از یک تکه گچ یا طناب استفاده کنید و راه یا مسیری را بسازید که زیر نیمکت و اطراف درخت و در امتداد دیوار کشیده شود. در ابتدا کودکتان را در مسیری که ساخته اید راه ببرید و در حین راه رفتن، تمام نقاطی را که در طی مسیر، رد می شوید برای کودکتان نام ببرید. پس از آن از وی بخواهید همین مسیر را خودش به تنهایی برود. همین کار را مجددا با درست کردن مسیرهای تازه ادامه بدهید. 

انجام این فعالیت ها در خلال زندگی روزمره ، به سادگی انجام پذیر است و به شما کمک می کند، در ارتباطی نزدیک با کودکتان، باعث تقویت روند رشد و یادگیری او شوید. همین حالا شروع کنید. 

منبع: کارت آموزشی تکامل کودکان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی