دانستنی های مهم در مورد مواد معدنی ضروری در تغذیه کودک

مواد معدنی به مقدار اندکی در خاک موجود است. اين مواد غیر قابل حل در رطوبت، به وسیله‌ی سبزیجات، میوه‌ها ، غلات ، حبوبات و دیگر گیاهان جذب می‌شوند. مواد معدنی برای سلامتی عمومی بدن ضروری هستند. مهمترین نقش آن‌ها استحکام بخشیدن به استخوان‌ها و دندان‌ها، کنترل مایعات بدن و کمک به فعالیت آنزيم‌ها می‌باشد. بدن از طریق مصرف غذاهای مختلف و یا مکمل‌ها مواد معدنی مورد نیاز را جذب می‌کند. یک رژیم غذایی متعادل می تواند مواد مغذی و ویتامین های ضروری برای رشد کودک را فراهم کند. 

در این مقاله، مواد معدنی ضروری مورد نیاز کودک برای رشد و منابع مهم تامین کننده این مواد از طریق رژیم غذایی را معرفی می کنیم. همچنین در مورد عوارض کمبود و یا زیاده روی در مصرف هریک، اطلاعاتی را در اختیار شما قرار خواهیم داد. 

کلسیم: 

نقش‌های مهم: رشد و ترمیم استخوان و دندان‌ها، انعقاد خون، انقباض عضلات.  

منابع مهم: شیر و فرآورده‌های آن مانند ماست و پنیر، اسفناج، چغندر برگی، بروکلی، ساردین.  

عوارض کمبود: راشیتیسم (رشد و شکل‌گیری غیرعادی استخوان) در کودکان و استئوپوروز (پوکی استخوان) در بزرگسالان. 

زیاده‌روی در مصرف: رسوب کلسیم در بافت‌های بدن، کاهش جذب منیزیم، روی و آهن.  

فسفر:  

نقش‌های مهم: رشد و ترمیم استخوان و دندان، سوخت‌وساز کربوهیدرات‌ها، پروتئین و چربی، ذخیره و آزادسازی انرژی، سلامت سیستم اعصاب. 

منابع مهم: جگر, مخمر, شیر و فرآورده‌های آن. آجیل‌ها، دانه‌ها، آرد جو، تخم‌مرغ، نوشابه‌های گازدار.   

عوارض کمبود: ضعف، بی‌اشتهایی، نارسایی‌های استخوان و دندان، گرفتگی و ضعف عضلانی.  

زیاده‌روی در مصرف: به‌هم خوردن نسبت بین کلسیم و فسفر که باعث کاهش جذب کلسیم می‌شود.  

سدیم : 

نقش‌های مهم: تعادل مایعات بدن.  

منابع مهم: نمک طعام، گوشت و ماهی شور، خیارشور و سایر شورها.  

عوارض کمبود: ضعف و گرفتگی عضلانی، کاهش فشار خون، سردرد.  

زیاده‌روی در مصرف: احتباس مایعات بدن که باعت ورم پا می‌شود، افزایش فشار خون، بیماری‌های قلبی. 

روی یا زینک: 

نقش‌های مهم: ساختن اسیدهای نوکلئیک (DNA , RNA)، جزء ساختمانی بسیاری از آنزیم‌ها، تشکیل استخوان، جذب ویتامین‌های B  

منابع مهم: جگر، گندم، تخم‌مرغ، آجیل‌ها، آرد کامل غلات، بعضی از حبوبات، سبوس غلات.  

عوارض کمبود: اختلال در رشد، عقب افتادن بلوغ جنسی، ناتوانی در ترمیم زخم، بی‌اشتهایی.  

زیاده‌روی در مصرف: تهوع، استفراغ، تب، کم‌خونی، کهیر 

ید: 

نقش‌های مهم: تولید هورمون تیروئید، تنظیم کننده سوخت‌وساز، رشد و تولید انرژی.  

منابع مهم: نمک یددار، ماهی و میگو.  

عوارض مهم: گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید)، عقب‌افتادگی ذهنی، بزرگ شدن شکم و باد کردن صورت نوزاد، وقتی که مادر کمبود داشته باشد.  

زیاده‌روی در مصرف: می‌تواند تولید مسمومیت کند، بیماری تیروئید.  

آهن: 

نقشهای مهم: ساختن هموگلوبین (پروتئین عامل انتقال اکسیژن در خون)، در ساختمان چند آنزیم به‌کار می‌رود. 

 منابع مهم: جگر، گوشت قرمز، مخمر، سبزی‌های برگی، زرده تخم‌مرغ، زردآلو، آلو، آرد کامل غلات.  

عوارض کمبود: کم‌خونی، ضعف عمومی.  

زیاده‌روی در مصرف: صدمات قلبی، کبدی و پانکراس.  

فلوراید:  

نقش های مهم: استحکام استخوان و دندان. 

 منابع مهم: آب آشامیدنی فلوئوره، ماهی و میگو.  

عوارض کمبود: فساد دندان، پوکی استخوان. 

 زیاده‌روی در مصرف: تیره و لکه‌دار شدن دندان، شکنندگی استخوان.  

ویتامین ها و املاح در رشد و سلامت کودک نقش حیاتی دارند و کمبود آنها موجب اختلال رشد کودکان می شود و باید از طریق چهارگروه اصلی غذایی در برنامه روزانه تامین شوند. نیاز به ویتامینها و املاح اغلب متناسب با انرژی دریافتی و یا سایر مواد مغذی است. شایع ترین کمبودهای ویتامین و املاح در سنین کودکی، کمبود ویتامین های A و D و کمبود املاح ید، آهن و کلسیم است که با یک رژیم متعادل غذایی قابل جبران می باشد. با این وجود برخی از کودکان بدلیل مشکلات و بیماری های زمینه ای، توانایی جذب املاح و ویتامین ها را از طریق مواد غذایی ندارند و نیازمند مصرف مکمل ها هستند. برای بررسی این موضوع ضروری است به پزشک اطفال مراجعه کنید. 

منبع: بهترین کلیدهای تغذیه برای کودک و نوجوان/ انتشارات صابرین