دو هفته اول زندگی نوزاد، مرحله بسیار حیاتی است که نوزاد شروع به سازگاری با محیط جدید خود می‌کند و بسیاری از توانایی‌های ابتدایی‌اش به تدریج شکل می‌گیرند. ۱. پاسخ‌های بازتابی ابتدایی در بدو تولد، نوزاد بسیاری از حرکات خود را به‌طور بازتابی انجام می‌دهد. این بازتاب‌ها به او کمک می‌کنند تا با محیط جدیدش سازگار شود. بازتاب مکیدن: نوزاد به‌طور طبیعی وقتی چیزی به دهانش می‌رسد، شروع به مکیدن می‌کند. بازتاب پالمر: زمانی که یک شیء در دست نوزاد قرار می‌گیرد، او به‌طور ناخودآگاه آن را محکم می‌گیرد. بازتاب مورفی (یا ترس): نوزاد ممکن است در صورت احساس ترس به‌طور غیرارادی دستان و پاهایش را به سمت بدنش بکشد. ۲. خواب عمیق و بیداری کوتاه نوزاد در این مرحله بیشتر در حال خواب است. معمولاً حدود 16 تا 18 ساعت از شبانه‌روز را می‌خوابد. در خواب، رشد و ترمیم بدن او انجام می‌شود. هنگام بیداری، نوزاد مدت زمان کوتاهی را برای بررسی اطراف خود با حرکات چشمی و واکنش به صداها اختصاص می‌دهد. ۳. تمرکز و شبیه‌سازی چهره نوزاد در این سن شروع به تمرکز بر روی اشیاء یا چهره‌های نزدیک به خود می‌کند. اگر چیزی نزدیک به صورت او باشد، ممکن است چشم‌ها را بر روی آن متمرکز کند. او ممکن است برای مدت کوتاهی بتواند به چهره‌های شما نگاه کند و به آن‌ها واکنش نشان دهد، اگرچه هنوز قادر به شناسایی کامل چهره‌ها نیست. ۴. پاسخ به صداها نوزاد به صداهای اطراف خود واکنش نشان می‌دهد. او ممکن است به‌طور ناخودآگاه به صداهای بلند یا صداهای آشنا مانند صدای والدین پاسخ دهد. در این سن، ممکن است نوزاد صدای خود را نیز بشنود و بعضی از صداها را شبیه‌سازی کند. ۵. تغذیه و افزایش وزن نوزاد در این دوره بیشتر وقت خود را صرف خوردن می‌کند. او معمولاً هر 2 تا 3 ساعت یک بار به شیر نیاز دارد و این تغذیه مداوم به رشد و افزایش وزن او کمک می‌کند. نوزاد به سرعت در حال افزایش وزن است و شروع به ذخیره انرژی برای رشد بعدی بدنش می‌کند. ۶. شروع به حس لمس و احساس راحتی نوزاد در این سن به لمس و نگهداری شدن توسط والدین خود واکنش نشان می‌دهد. او ممکن است احساس آرامش کند هنگامی که در آغوش گرفته می‌شود یا وقتی با پوست مادر یا پدر خود تماس دارد. این نوع از تماس‌ها باعث ایجاد ارتباط عاطفی و اعتماد بین نوزاد و والدینش می‌شود. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ از تماس پوستی با نوزاد (مثل تماس پوست با پوست) استفاده کنید که به ایجاد پیوند عاطفی و احساس امنیت کمک می‌کند. در حین تغذیه، به نوزاد فرصت دهید که از شیر خوردن لذت ببرد و در این هنگام به او نگاه کنید یا صحبت کنید. نوزاد را در محیط‌های آرام و بدون سروصدا قرار دهید تا به مرور با دنیای اطراف خود آشنا شود. تلاش کنید با نوزاد از فاصله نزدیک و در شرایط راحت ارتباط برقرار کنید تا او بتواند شما را شناسایی کند و با صورت شما ارتباط چشمی برقرار کند. در این دو هفته اول، نوزاد بیشتر وقت خود را صرف تطابق با دنیای جدید و ایجاد پیوندهای ابتدایی با والدینش می‌کند. با گذشت زمان، او به تدریج به دنیای اطراف خود واکنش‌های بیشتری نشان خواهد داد و مهارت‌های جدیدی را یاد خواهد گرفت.

در این دوره، نوزاد به طور فزاینده‌ای به محیط اطرافش واکنش نشان می‌دهد و شروع به اکتشاف دنیای خود می‌کند. او حرکت‌های پیچیده‌تری انجام می‌دهد و به طور قابل توجهی توانایی‌های اجتماعی و شناختی‌اش رشد می‌کند. ۱. حرکت و خزیدن در این سن، بیشتر نوزادها شروع به خزیدن به‌طور فعال می‌کنند. آن‌ها ممکن است از شکم به سمت جلو حرکت کنند یا از زانوها و دستان خود برای پیش‌روی استفاده کنند. برخی نوزادان ممکن است شروع به ایستادن با کمک کنند یا حتی در حالی که از تکیه‌گاه‌های مختلف استفاده می‌کنند، چند لحظه‌ای خود را نگه دارند. ۲. افزایش توانایی در ایستادن و حرکت کردن با کمک نوزاد در این دوره بیشتر می‌تواند برای مدت کوتاهی در حالت ایستاده بایستد، به‌ویژه با کمک فردی بزرگتر یا با تکیه بر وسایل. او ممکن است برای مدت کوتاهی به‌طور مستقل از اشیاء مختلف ایستاده شود و قدم‌های اولیه را امتحان کند. ۳. تقویت مهارت‌های دست‌ورزی نوزاد به راحتی می‌تواند اشیاء را از یک دست به دست دیگر منتقل کند و گاهی اشیاء را با دو دست می‌گیرد. علاقه او به کشف اشیاء با دست‌ها و دهان بیشتر می‌شود و ممکن است در حال بازی کردن با اسباب‌بازی‌ها از یک دست به دیگری منتقل کند. ۴. واکنش‌های اجتماعی پیچیده‌تر نوزاد به طور فعال‌تر به افراد اطرافش واکنش نشان می‌دهد. ممکن است نسبت به چهره‌های آشنا لبخند بزند یا به سمت آن‌ها کشیده شود. او می‌تواند احساسات خود را با تغییرات چهره و حرکات بدن نشان دهد و ممکن است به شما واکنش نشان دهد، مثلاً با خوشحالی یا گاهی با ناراحتی. ۵. توانایی شناسایی اشیاء و افراد نوزاد ممکن است اشیاء یا اسباب‌بازی‌هایی که قبلاً دیده است، شناسایی کند و به سمت آن‌ها حرکت کند. او قادر است افرادی را که مرتباً در کنار او هستند شناسایی کند و ممکن است هنگام دیدن آن‌ها هیجان نشان دهد یا از آن‌ها فاصله بگیرد. ۶. شروع به تکلم و تقلید صداها نوزاد ممکن است شروع به تقلید برخی از صداهای شما یا افراد دیگر کند، مانند تکرار کلمات ساده‌ای مانند "ماما" یا "بابا" (هرچند هنوز این‌ها مفهومی ندارند). او ممکن است شروع به نشان دادن علاقه به مکالمات و پاسخ‌های ساده به صداها کند و از کلمات و اصوات برای جلب توجه استفاده کند. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ نوزاد را به طور ایمن تشویق کنید تا بیشتر حرکت کند و بازی‌هایی مانند خزیدن و تلاش برای ایستادن انجام دهد. می‌توانید اسباب‌بازی‌های جذاب را در نزدیکی او قرار دهید تا او برای رسیدن به آن‌ها تلاش کند. محیط اطراف نوزاد را ایمن کنید تا او بتواند بدون نگرانی و خطر از نظر جسمی حرکت کند و کشف کند. با نوزاد زیاد صحبت کنید و سعی کنید او را در مکالمات ساده مشارکت دهید، حتی اگر فقط از طریق صدای شما باشد. نوزاد را در مقابل آینه قرار دهید و او را تشویق کنید تا خودش را ببیند و بیشتر با تصویر خود ارتباط برقرار کند. در ماه‌های آینده (هشت تا نه ماهگی)، نوزاد با حرکت‌های پیچیده‌تر و توانایی‌های جدید در تکلم و تعاملات اجتماعی شما را شگفت‌زده خواهد کرد!

در این مرحله، نوزاد به طور کامل وارد مرحله‌های مهمی از رشد و تکامل می‌شود. او بیشتر به سمت استقلال حرکت می‌کند و مهارت‌های حرکتی و اجتماعی‌اش به نقطه‌ای می‌رسد که می‌تواند تعاملات پیچیده‌تری با شما و دنیای اطرافش داشته باشد. ۱. راه رفتن به‌طور مستقل در این سن، بیشتر نوزادها شروع به قدم زدن به‌طور مستقل می‌کنند. ممکن است ابتدا چند قدم بردارد و سپس بیافتد، اما پس از مدتی شروع به تقویت تعادل و مهارت‌های حرکتی خود می‌کند. بعضی نوزادها حتی ممکن است شروع به دویدن یا حرکت سریع‌تر کنند، اما همچنان در حال تمرین برای حفظ تعادل خود خواهند بود. ۲. قدرت گرفتن و جا به جایی اشیاء نوزاد قادر است اشیاء را با دست‌های خود محکم‌تر بگیرد و از آن‌ها استفاده کند. او ممکن است از اشیاء مختلف برای بهبود مهارت‌های حرکتی خود استفاده کند. در این سن، نوزاد می‌تواند اسباب‌بازی‌ها را بلند کند، آن‌ها را جابجا کند و حتی از آن‌ها در بازی‌های ساده استفاده کند. ۳. واکنش‌های اجتماعی پیچیده‌تر نوزاد به طور فعال‌تر به چهره‌ها، زبان بدن و احساسات شما واکنش نشان می‌دهد. ممکن است به شما نگاه کند، لبخند بزند یا صدای خاصی برای جلب توجه شما تولید کند. او قادر است از طریق تماس چشمی و دست‌ورزی‌های مختلف، احساسات خود را ابراز کند. اگر شما لبخند بزنید یا صحبت کنید، او ممکن است شروع به تقلید کند. ۴. استفاده از زبان و شروع کلمات نوزاد در این سن ممکن است شروع به استفاده از کلمات ساده مانند "ماما"، "بابا" یا "نه" کند. او می‌تواند کلمات را در موقعیت‌های خاص به‌طور مستقل به کار ببرد. علاوه بر تقلید از صداهای اطرافیان، نوزاد ممکن است شروع به استفاده از صداها برای جلب توجه کند، مانند "آب" یا "بازی". ۵. درک دستورات و علایق بیشتر نوزاد قادر است به دستورات ساده‌تری مانند "دستت را بده"، "بیا اینجا" یا "بزن" پاسخ دهد و ممکن است شروع به انجام کارهای ساده‌ای مثل نشان دادن بدن یا حرکت کند. در این دوره، نوزاد به فعالیت‌هایی علاقه بیشتری نشان می‌دهد که او را از نظر ذهنی تحریک می‌کند، مثل بازی‌های فکری ساده و تعامل با اسباب‌بازی‌های آموزنده. ۶. شناسایی خود و محیط نوزاد ممکن است شروع به شناسایی تصویر خود در آینه کند. او می‌تواند خود را در بازتاب آینه ببیند و حتی واکنش‌های جالبی از خود نشان دهد. او همچنین ممکن است به‌طور فعال در محیط اطراف خود جستجو کند و به اشیاء خاص توجه کند، به‌ویژه اشیائی که قبلاً آن‌ها را دیده است. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ نوزاد را به بازی‌های فیزیکی و حرکتی تشویق کنید که شامل راه رفتن، دویدن یا بالا رفتن از اشیاء امن است. برای تقویت مهارت‌های اجتماعی، به نوزاد در تعامل با دیگران کمک کنید. برای مثال، اجازه دهید با کودکان دیگر یا بزرگ‌ترها تعامل داشته باشد. با نوزاد به طور مداوم صحبت کنید و از کلمات ساده برای برقراری ارتباط استفاده کنید. این به تقویت مهارت‌های زبانی او کمک خواهد کرد. بازی‌های تخیلی و آموزشی با اسباب‌بازی‌ها می‌تواند باعث تحریک ذهنی نوزاد و کمک به رشد شناختی او شود. به نوزاد فرصت دهید که خودش تصمیم بگیرد و به‌طور مستقل انتخاب‌های کوچکی را انجام دهد، مانند انتخاب اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش. در ماه‌های آینده، نوزاد شما نه تنها به طور مستقل حرکت خواهد کرد، بلکه ارتباطات اجتماعی و زبانی‌اش بهبود خواهد یافت و می‌تواند بیشتر از هر زمان دیگری به دنیای اطرافش واکنش نشان دهد. این دوره آغاز تحولات بزرگتری در رشد کودک شما خواهد بود!

در این دوره، نوزاد به سرعت در حال یادگیری و پیشرفت است. او شروع به کشف دنیای اطرافش با حرکات پیچیده‌تر و مهارت‌های جدید می‌کند. همچنین، تغییرات قابل توجهی در نحوه ارتباط برقرار کردن و تعاملات اجتماعی او مشاهده خواهید کرد. ۱. نشستن بدون کمک نوزاد در این دوره قادر است بدون کمک بنشیند. ممکن است نیاز به حفظ تعادل داشته باشد، اما توانایی نشستن به‌طور مستقل را شروع به کسب می‌کند. عضلات شکم، پشت و گردن او به اندازه کافی تقویت شده‌اند تا بدنش را در این وضعیت ثابت نگه دارد. ۲. شروع حرکت به جلو برخی نوزادان در این سن شروع به خزیدن می‌کنند. آن‌ها ممکن است ابتدا با شکم خود به جلو کشیده شوند، سپس به تدریج از دست‌ها و زانوهایشان برای حرکت بیشتر استفاده کنند. دیگر نوزادان ممکن است تلاش کنند که از جایی بلند شوند یا با کمک دست‌ها ایستاده شوند. ۳. مهارت‌های دست‌ورزی پیشرفته نوزاد اکنون می‌تواند اشیاء را از دست یک به دست دیگر منتقل کند و اغلب با آن‌ها بازی می‌کند. توانایی او برای گرفتن و نگه داشتن اشیاء قوی‌تر شده است و ممکن است اشیاء را لمس، بچرخاند و به دهان ببرد. برخی نوزادان در این سن می‌توانند اشیاء را محکم‌تر نگه دارند و بیشتر آن‌ها را بررسی می‌کنند. ۴. تغییرات در تغذیه نوزاد ممکن است شروع به خوردن غذاهای بیشتری کند و علاقه بیشتری به غذاهای جامد نشان دهد. او احتمالاً شیر یا شیر خشک را به‌عنوان منبع اصلی تغذیه نگه می‌دارد، اما ممکن است به تدریج با غذاهای جدید به خوبی سازگار شود. مهارت‌های بلعیدن او در حال تکامل است و قادر است با خوردن غذاهای کمکی (پوره‌ها، غلات، سبزیجات) هماهنگ شود. ۵. تولید صداهای پیچیده‌تر و واکنش به زبان نوزاد شروع به تقلید صداها و کلمات می‌کند و ممکن است شروع به استفاده از صداهایی مانند "با" یا "ما" کند. او به زبان بدن و لحن صدای شما واکنش نشان می‌دهد و ممکن است برای جلب توجه شما صداهایی تولید کند. در این سن، نوزاد ممکن است بیشتر به مکالمات پاسخ دهد، حتی اگر هنوز قادر به صحبت کردن به طور کامل نباشد. ۶. توانایی شناسایی افراد آشنا و ایجاد پیوندهای عاطفی نوزاد شروع به شناسایی چهره‌های آشنا و واکنش به آن‌ها می‌کند. ممکن است هنگام دیدن فردی که او را می‌شناسد، لبخند بزند یا شور و هیجان نشان دهد. احساسات و واکنش‌های اجتماعی نوزاد در این دوره بیشتر شده و می‌تواند احساسات مختلفی مانند شادی یا ناراحتی را ابراز کند. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ با نوزاد بازی‌های متنوع انجام دهید تا او بتواند مهارت‌های حرکتی و دست‌ورزی‌اش را تقویت کند. مثلاً از او بخواهید که اسباب‌بازی‌ها را از یک دست به دست دیگر منتقل کند. او را تشویق کنید تا بیشتر حرکت کند. می‌توانید اسباب‌بازی‌هایی را در نزدیکی او قرار دهید تا برای رسیدن به آن‌ها تلاش کند. اگر نوزاد شروع به خزیدن می‌کند، محیط اطرافش را ایمن کنید تا او بتواند بدون نگرانی حرکت کند. به نوزاد غذاهای متنوع معرفی کنید، اما همیشه مراقب باشید که واکنش‌های آلرژیک نداشته باشد. با نوزاد زیاد صحبت کنید و به او توجه کنید تا مهارت‌های زبانی و اجتماعی‌اش بهبود یابد. در ماه‌های آینده (هفت تا هشت ماهگی)، نوزاد توانایی‌های حرکتی و اجتماعی خود را بیشتر می‌کند و به‌طور مستقل‌تری با دنیای اطرافش ارتباط برقرار خواهد کرد!

در این دوره، نوزاد شروع به نشان دادن مهارت‌های جدیدی می‌کند که نشان‌دهنده رشد فیزیکی، اجتماعی و شناختی او است. او بیشتر با محیط خود درگیر می‌شود و تعاملاتش پیچیده‌تر می‌شود. ۱. قدرت بیشتر در کنترل سر و بدن نوزاد اکنون می‌تواند سر خود را در تمام موقعیت‌ها (حتی هنگام ایستادن یا نشستن با کمک) به راحتی نگه دارد. هنگام قرار گرفتن روی شکم، ممکن است بتواند شانه‌ها و سینه‌اش را از سطح زمین بلند کند. در حال حاضر، بیشتر بدن خود را کنترل می‌کند و حرکت دادن دست‌ها و پاها به راحتی انجام می‌شود. ۲. غان و غون‌های پیچیده‌تر و تلاش برای صحبت کردن نوزاد شروع به تولید صداهای طولانی‌تر و متنوع‌تری می‌کند و به نظر می‌رسد که در تلاش است تا با شما ارتباط برقرار کند. ممکن است شروع به تکرار برخی صداها کند (مثل "ماما" یا "بابا")، اگرچه این واژه‌ها هنوز مفهومی ندارند. نوزاد به صداهای شما بسیار حساس است و ممکن است به صداهای شما پاسخ دهد. ۳. دست‌ورزی و جابجایی اشیاء در این سن، نوزاد ممکن است اشیاء را از یک دست به دست دیگر جابجا کند. او شروع به درک رابطه بین دست‌ها و اشیاء می‌کند و ممکن است شروع به گرفتن اشیاء یا اسباب‌بازی‌ها کند. ممکن است دستانش را به سمت دهان ببرد و آن‌ها را بمکد. ۴. تعاملات اجتماعی و شناختن چهره‌ها نوزاد به وضوح به چهره‌های آشنا و صدای مادر و پدر واکنش نشان می‌دهد. ممکن است به چهره‌های غریبه نگاه کند و سپس سریعاً به والدین خود بازگردد. نوزاد بیشتر به صورت اجتماعی لبخند می‌زند و با نگاه کردن به دیگران واکنش نشان می‌دهد. ۵. دنبال کردن اشیاء با چشم و شروع به حرکت نوزاد می‌تواند اشیاء را نه فقط به طور مستقیم، بلکه با حرکت دادن سر به طرف آن‌ها دنبال کند. برخی نوزادان ممکن است شروع به غلتیدن از شکم به پشت یا بالعکس کنند. این دوره، شروع مرحله‌ای است که نوزاد به طور فعال‌تر با محیط اطرافش درگیر می‌شود. ۶. بهبود در هماهنگی چشم و دست نوزاد شروع به هماهنگ کردن حرکات چشم و دست می‌کند و می‌تواند هدفمندتر دست خود را برای گرفتن اشیاء دراز کند. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ نوزاد را به طور مرتب روی شکم قرار دهید تا عضلات گردن، شانه و پشت او تقویت شوند. با نوزاد زیاد حرف بزنید و سعی کنید به صداهای مختلف واکنش نشان دهید. اسباب‌بازی‌های نرم، رنگارنگ و جغجغه‌ای را در دسترس او قرار دهید تا مهارت‌های دست‌ورزی و هماهنگی چشم و دستش تقویت شود. نوزاد را تشویق کنید تا اشیاء را با دست بگیرد و آن‌ها را برای مدت کوتاهی در دست نگه دارد. در ماه‌های آینده (چهار تا پنج ماهگی)، نوزاد مهارت‌های بیشتری در حرکت و تعامل اجتماعی نشان خواهد داد!

در این دوره، نوزاد از مرحله نوزادی اولیه عبور کرده و حرکات و واکنش‌هایش کمی ارادی‌تر می‌شود. برخی از تغییرات مهم این دوره عبارتند از: ۱. پیشرفت در کنترل حرکات نوزاد می‌تواند برای مدت کوتاهی سر خود را هنگام قرار گرفتن روی شکم بالا نگه دارد. حرکات دست و پا کنترل‌شده‌تر می‌شود، اما هنوز هم حرکات غیرارادی وجود دارد. ۲. لبخند اجتماعی در حدود ۶ هفتگی، نوزاد شروع به لبخند زدن ارادی در پاسخ به چهره‌ها و صداهای آشنا می‌کند. ۳. بهبود در بینایی و تمرکز نوزاد می‌تواند اشیاء و چهره‌ها را از فاصله بیشتری ببیند و با چشمانش آن‌ها را دنبال کند. رنگ‌ها و تضادها را بهتر تشخیص می‌دهد. ۴. واکنش بیشتر به صداها نوزاد به صدای مادر و افراد آشنا واکنش بیشتری نشان می‌دهد. ممکن است سرش را به سمت صدا بچرخاند. ۵. افزایش توانایی‌های ارتباطی نوزاد شروع به غان و غون کردن و تولید صداهای ساده می‌کند. گریه‌هایش متنوع‌تر شده و ممکن است برای نیازهای مختلف (گرسنگی، خستگی، ناراحتی) گریه‌های متفاوتی داشته باشد. ۶. افزایش هوشیاری و ساعات بیداری نوزاد دوره‌های بیداری طولانی‌تری دارد و بیشتر با محیط خود تعامل می‌کند. خواب شبانه ممکن است کمی منظم‌تر شود، اما هنوز هم به دفعات شیر خوردن در شب نیاز دارد. چطور می‌توان به رشد نوزاد کمک کرد؟ زیاد با نوزاد صحبت کنید و برای او آواز بخوانید. نوزاد را روی شکم قرار دهید تا عضلات گردن و شانه‌هایش تقویت شوند. به چهره‌اش نگاه کنید و واکنش‌های او را تقلید کنید تا مهارت‌های اجتماعی‌اش رشد کند. این روند رشدی ادامه دارد و در ماه‌های بعدی، نوزاد مهارت‌های بیشتری به دست می‌آورد. در ماه بعدی (دو تا سه ماهگی) تغییرات بیشتری را مشاهده خواهید کرد!